Faza e fundit e
infeksionit HIV është SIDA (sindromi i fituar i mungesës së imunitetit).
Njerëzit me AIDS kanë një numër të ulët të qelizave CD4 + dhe marrin infeksionet ose kancer me shpejt sesa personat e shendetshem. Këto mund të jenë vdekjeprurëse.
Por te kesh HIV nuk do te thote te kesh AIDS. Edhe pa trajtim, HIV i duhet nje kohe e gjate para se te kaloj ne AIDS-zakonisht nga 10 deri ne 12 vjet. Nese HIV diagnostikohet perpara se te kaloj ne AIDS,ilacet mund te ulin ose te ndalojn demtimin e sistemit imunitar. Me trajtim, shumë njerëz me HIV janë në gjendje të jetojnë nje jetë te gjatë dhe aktive.
Njerëzit me AIDS kanë një numër të ulët të qelizave CD4 + dhe marrin infeksionet ose kancer me shpejt sesa personat e shendetshem. Këto mund të jenë vdekjeprurëse.
Por te kesh HIV nuk do te thote te kesh AIDS. Edhe pa trajtim, HIV i duhet nje kohe e gjate para se te kaloj ne AIDS-zakonisht nga 10 deri ne 12 vjet. Nese HIV diagnostikohet perpara se te kaloj ne AIDS,ilacet mund te ulin ose te ndalojn demtimin e sistemit imunitar. Me trajtim, shumë njerëz me HIV janë në gjendje të jetojnë nje jetë te gjatë dhe aktive.
Specialistët e
shëndetit publik konfirmojnë se është e pamundur që të llogaritet koha e saktë
nga momenti i infektimit deri në zhvillimin e sëmundjes AIDS, si dhe shfaqjen e
shenjave të dukshme. Kjo kohë është e ndryshme për individë të ndryshëm dhe
është në varësi të stilit të jetesës, të mënyrës së të ushqyerit, terapisë dhe
mbështetjes sociale e psikologjike. Përgjithësisht kjo periudhë është 2 deri në
15 vjet. Me futjen e terapisë antiretrovirale dhe profilaksisë për infeksionet
që shfaqen më pas është zgjatur koha e fillimit të sëmundjes dhe mbijetesa e të
sëmurëve. Sipas specialistëve të ISHP-së, infektimi me virusin HIV ndodh kur
lëngjet e një personi të infektuar transmetohen tek një person tjetër
nëpërmjet: gjakut, spermës, lëngjeve vaginale apo qumështit të gjirit.
Transmetimi i infeksionit HIV bëhet me rrugë seksuale, nëpërmjet gjakut, si dhe
nga nëna tek fëmija. Transmetimi vertikal (nga nëna e infektuar tek fëmija),
mund të ndodhë para, gjatë dhe pas lindjes.
Më tej specialistët
e ISHP-së, lidhur me përhapjen e kësaj sëmundje detajojnë se : “sot, fillimi i
shpejtë i mjekimit me preparate antiretrovirale, lindjet me operacion, mos
ushqyerja e fëmijës me gji prej nënës së infektuar, e kanë minimizuar këtë
mundësi infektimi”. Megjithatë disa veprime që ne i kryejmë gjatë bashkëjetesës
së përditshme nuk ndikojnë në marrjen e kësaj sëmundje të rëndë. Në këto
kushte, virusi HIV nuk transmetohet gjatë bashkëjetesës normale që mund të
sjellë përdorimin e përbashkët të: dushit, vaskës, peshqirit, telefonit,
mjeteve të transportit publik, pishinës, frekuentimit të shkollës, etj.
Po ashtu nga e puthura (jo e thellë), përqafimi,
shtrëngimi i duarve, teshtitja, kollitja nuk rezulton të merret infeksioni HIV.
Infeksioni nuk transmetohet përmes; ujit, ushqimit, ajrit, pickimit të
insekteve apo kujdesit të kafshëve. Infeksioni HIV zakonisht
diagnostikohet nëpërmjet testeve të gjakut të cilat tregojnë prezencën ose
mungesën e antitrupave HIV. Sa më herët të zbulohet aq më mirë është pasi, mund
të japë efekte në shërim. Me kalimin në stadin e AIDS, dëmet janë të
parikthyeshme. Në vijim të shkrimit gjeni 5 stadet e detajuara nga specialistët
e ISHP-së nëpër të cilat zhvillohet sëmundja.
5
fazat nëpër të cilat kalon HIV-AIDS
Infeksioni HIV/AIDS kalon nëpër disa faza:
Infeksioni fillestar, periudha dritare, faza asimptomatike, faza simptomatike
dhe stadi AIDS.
Infeksioni
fillestar
Me hyrjen në organizmin e njeriut e virusit HIV
sasia e tij në gjak fillon të rritet me shpejtësi. Gjatë kësaj periudhe shumica
e të infektuarve nuk kanë asnjë shenjë kështu që nuk kanë mundësi të kuptojnë
nëse janë infektuar. Megjithatë një pjesë e tyre mund të ankohen për shenja të
ngjashme me ato të gripit si: temperaturë, dhimbje koke, lodhje, dhimbje
muskulare, dhimbje të kyçeve, djersë natën, nauze, të vjella, si dhe diarre apo
zmadhim të gjëndrave.
Periudha
dritare
Mbasi një person është infektuar, sistemi imunitar i
tij futet në veprim duke prodhuar antitrupat për të luftuar virusin. Periudha
nga momenti i infektimit me virusin HIV deri në shfaqjen e këtyre antitrupave
në gjak, quhet “periudha dritare”. Nëse një person i infektuar me HIV bën
testin e thjeshtë gjatë kësaj periudhe ai do të rezultojë negativ, mbasi
antitrupat nuk janë akoma të kapshëm. Në këtë periudhë ky person mund të
infektojë të tjerët pa e ditur as vetë.
Periudha
asimptomatike (pa shenja)
Më pas fillon një periudhë pa shenja që mund të
zgjasë nga disa muaj deri në disa vite. Gjatë kësaj periudhe personat e
infektuar ndihen mirë, bëjnë një jetë normale dhe duken të shëndetshëm, por ata
janë infektues për të tjerët.
Periudha
simptomatike
Mbas një periudhe me një shëndet relativisht të mirë
fillojnë të shfaqen simptoma të lehta që tregojnë që sistemi imunitar që ka
filluar të dëmtohet. Shenjat përfshijnë: temperaturë, djersë natën, humbje në
peshë, kruarje, herpes, infeksione mykotike, etj. Në këtë periudhe personat me
HIV pozitiv fillojnë të preken nga infeksionet të cilat shkaktohen nga
organizma që në persona të shëndetshëm nuk mund të shkaktojnë sëmundje dhe që
përbëjnë një kërcënim të madh për jetën. Me dobësimin e mëtejshëm të sistemit
imunitar është e vështirë të luftohet infeksioni dhe personi kalon në stadin
AIDS.
Stadi
AIDS
Dëmtimi i parikthyeshëm dhe progresiv i sistemit
imunitar të njeriut prej virusit HIV, bën të ç’organizohet i tërë sistemi
imunitar i tij. Në këtë situatë organizmi nuk është i aftë të përgjigjet ndaj
agjentëve parazitarë, viralë, mykotikë, apo të kontrollojë shfaqjen e disa
tumoreve, duke u shfaqur kështu AIDS. Shenjat më të shpeshta të kësaj faze
janë: humbje e madhe në peshë, dobësi, këputje, diarre e vazhdueshme që zgjat
më tepër se një muaj dhe që nuk dominohet nga mjekimi, myk i shprehur, herpes,
temperaturë e vazhdueshme, djersitje natën si dhe shenja sipas infeksioneve të
ndryshme oportuniste
Problemet
në diagnostikim
Në vendin tonë vazhdon të mbetet problem
diagnostikimi i vonshëm. Kështu, gjysma ose 35 raste të reja të vitit 2012 janë
diagnostikuar në fazën e sëmundjes së AIDS. Për momentin nuk ka shërim apo
vaksinë për HIV/AIDS. Megjithatë ekzistojnë mënyra efektive trajtimi me
preparatet Anti RetroVirale (ARV) që mundësojnë ngadalësimin e përhapjes së
virusit dhe që trajtojnë infeksionet oportuniste. Barnat antiretrovirale, një
dietë dhe ushqyerje e shëndetshme ndihmojnë në zbutjen e shenjave të kësaj
sëmundje.
Rrugët
për të parandaluar infektimin me Hiv-Aids
Parandalimi i transmetimin të virusit HIV është
mjeti kryesor i luftës kundër përhapjes së HIV/AIDS-it. Barnat Anti RetroVirale
janë barnat që bëjnë të mundur ngadalësimin e përhapjes së virusit në
organizëm. Marrja e barnave ARV bën të mundur që një person me HIV të jetojë më
gjatë dhe të bëjë një jetë më të shëndetshme. Nëse njerëzit janë të
ndërgjegjshëm se si transmetohet HIV ata mund të marrin masat e duhura për ta
bërë këtë. Disa nga masat që duhen marrë për parandalimin e infeksionit
përfshijnë: abstenimi ndaj seksit, përdorimi i prezervativit gjatë çdo forme të
marrëdhënieve seksuale, mos shkëmbimi i ageve, brisqeve apo instrumenteve të
tjerë që përdoren për piersing, tatuazhe, zbatimi i masave parandaluese në
vendin e punës për punonjësit e shëndetësisë, mjekimi i IST-ve, bërja e testit
për HIV nëse mendohet se ka pasur sjellje risku, etj.