Çështjet kryesore
1.Problemet e psikologjisë
sociale dhe qëndrimet sociale
2.Grupi dhe veprimtaria e tij,
struktura e grupit dhe udhëheqja e tij.
3.Vendimet në grup, format e
ndikimit shoqëror.
Trajtimi më analitik i leksionit
:
1.Problemet psikologjike sociale
dhe qëndrimet sociale.
Si degë e
psikologjisë, psikologjia sociale studion marrëdhëniet mes individëve, me
ndikimin e sjelljes së njërit tek tjetri, me faktin se si ndikohet sjellja e
njërit tek tjetri. Kur dikush bën një apo më shumë pyetje ne i përgjigjeme.
Personaliteti dhe karakteristikat fizike të dikujt tjetër mund të na pëlqejnë
ose jo. Njerëzit ndikohen nga njëri tjetri direkt dhe në mënyrë të tërthortë
përmes librave, filmave, televizionit, internetit, gazetave etj. Ne ndikohemi
nga personalitete të artit dhe të kulturës, të shkencës dhe të teknikës që nuk
i kemi parë asnjëherë, por i kemi parë e lexuar në mënyrë indirekte, jemi
frymëzuar nga ata dhe jemi përpjekur t’i imitojmë, sëpaku t’i kemi pikë
referimi, frymëzimi, model. Me idetë dhe mendimet e tyre ata ndikojnë në
formimin tonë të përgjithshëm dhe profesional, në formimin e shijeve tona.
Psikologjia sociale studion sjelljen dhe e vë theksin tek individi. Ajo
mbashtetet në bashkëveprimin dhe ndërpersonal dhe në ndikimin që
ushtrojnë njerëzit mbi individin.
Në të njëjtën kohë
psikologjia sociale studion dhe vlerëson faktin se si ndikon situata në jetën e
personit. Psh si ndikon martesa në jetën e individit, si ndikon një fatkeqësi
në jetën e njeriut. Ndryshe nga psikologjia sociale, sociologjia studion
mënyrën se si ndikon situata në jetën e shoqërisë. Shkurt : Sociologjia
merret me studimin e fenomenit në një mjedis të gjërë.
Qëndrimet sociale janë
predispozicione të mësuara që na udhëheqin aktivisht drejt sjelljesh specifike.
Qëndrimet kanë përbërës emoziona, sjellës dhe kognitiv. Me formimin e
qëndrimeve marrin pjesë edhe kushtëzimi klasik dhe ai veprues. Prindërit kanë
mundësi të ndikojnë në qëndrimet e fëmijëve në mënyrë të dukshme dhe të
padukshme. Shkollat dhe shkollarët luajnë rol të rëndësishëm në formimin e
qëndrimeve. Po kështu bashkëmoshatarët luajnë rol dhe kanë forcë ndikuese në
formimin e qëndrimeve tek shokë të veçantë.
Studimet që merren me
ndryshimin e qëndrimit janë ndarë në tre grupe :
A)Studimet që merren me burimin e
komunikimit (komunikuesit)
Komunikuesit e suksesshëm
janë me prestigj, janë të besueshëm, tërheqës dhe të ngjashëm me
auditorin. Sa më i lartë të jetë statusi social dhe aftësitë professionale të
komunikuesit, aq më prestigjoz bëhet mesazhi i tij.
B)Mesazhi. Studimet kanë
treguar sesa e ndryshme dhe emocionale është për auditorin kur ai
ballafaqohet me të dhëna kontradiktore me ato që ai ka besuar më parë.
C)Auditori. Ka njerëz që binden
më lehtë, ka të tjerë që binden me vështirësi. Është më lehtë t’I bindësh një
njeri që ka një nevojë për një problem. Njerëzit që kanë nevojë të madhe për
miratim social do të binden më shpejt sepse ata duan të pëlqehen nga të
tjerët.
2.Grupi dhe veprimtaria e tij,
struktura dhe udhëheqja,
Ne jetojmë në grup,
harxhojmë shumë kohë dukle bashkëpunuar njëri me tjetrin. Grupet funksionojë
sipas disa normave dhe rregullave standarde që rregullojnë marrëdhëniet e
njerëzve dhe sjelljen e tyre. Mendimi është grupal kur merren vendime
të cilët individët nuk mund t’i marrin. Ka një prirje : Grupet kanë tendencë
për vendime ekstreme. Kjo quhet ndryshe ekstremizëm.
Në një grup
njerëzish personi kontribuon më pak sesa në rastin kur është I vetëm. Ky
fenomen në psikologji quhet përtaci sociale.
Teoria Latane e ndikimit social
propozon :
a)Sa më shumë njerëz njerëz të
jenë të pranishëm në grup aq më shumë ata ndikojnë mbi individin.
b)Përmasat e rritjes së edukimit
janë më të vogla kur individit i shtohen grupit një e nga një.
c)Sa më shumë njerëz të jenë të
pranishëm, aq më pak ndikim do të ketë çdonjëri prej tyre.
Teoria e Zajonc thekson se në
prani të tjerëve ne jemi të prirur të shfaqim reagimet tona dominuese.
Grupet kanë
drejtues, njerëz të aftë për të ndikuar mbi të tjerët. Dy elementët e drejtimit
janë :
A)Orientimi ndaj detyrës
(drejtuesi që ka qëllim detyrën mund t’i drejtojë të tjerët të bëjnë
punën me sukses.
B)Orientimi social. Konsiderohet
ai drejtues që i bën anëtarët të kënaqur, që i motivon dhe që
rrjedhimisht çdo anëtarë ndjehet mirë.
C) Mbajtja e grupit të
bashkuar dhe bashkëpunimi përbëjnë suksesin e një menaxheri. Që grupet e
qëndrueshme t’i realizojnë me sukses qëllimet e tyre afatgjata shpesh kanë
nevojë për të dy tipet e drejtuesve.
3.Vendimet në grup, format e
ndikimit shoqëror.
Një pjesë e madhe e
ballafaqimeve sociale të njerëzve përbëhet nga ndikime mbi të tjerët dhe
nga ndikime nga ata.
Teoria e konformizmit social. Pse
konformohen njerëzit. ? (Konformizmi është ndryshim i sjelljes për t’iu
përshtatur më mirë normave dhe rregullave të grupit. Konformohemi për të mos u
shfaqur ndryshe n ga të tjerët.
Komplianca (pëlqim, pajtim,
lëshim ) është lloji i ndikimit social. Njeriu e ndryshon sjelljen e tij për
shkak të një kërkese që I ka bërë dikush.
Obedienca ka të bëjë me zbatimin
e porosive dhe të urdhërave të tjerëve. Një grup I madh njerëzish kanë prirjen
t’i nënështrohen autoriteve. Gjithsesi ka raste që ne duhet t’u nënëhstrohemi
autoriteteve.
