"Me anë të përdorimit të zgjuar dhe ngulmues të propagandës, madje edhe
parajsa mund t‘u paraqitet njerëzve si ferr, dhe anasjelltas jeta më
mjerane si parajsë" - Adolf Hitleri, "Mein Kampf".
Duke qenë se
mjetet e informimit janë shtuar - nga shtypshkronjat te telefoni,
radioja, televizioni dhe interneti - vërshimi i lajmeve mbushamendëse
është shtuar në mënyrë tejet dramatike. Ky revolucion komunikimi ka çuar
në mbingarkimin me informacion, teksa njerëzit janë të mbytur me lajme
të panumërta që vijnë nga pothuajse çdo drejtim i
mundshëm. Të shumtë
janë ata që kësaj trysnie i përgjigjen më shpejt dhe i pranojnë ato pa i
hetuar apo pa i analizuar.
Propaganduesit dinakë i pëlqejnë këto
lloj mënyrash - sidomos atë mënyrë të menduari që i bën njerëzit të
veprojnë pa u menduar. Propaganda e nxit këtë lloj mënyre të menduari,
duke trazuar emocionet, duke shfrytëzuar pasiguritë, dykuptimësitë e
gjuhës dhe duke nënshtruar rregullat e logjikës. Sikundër dëshmon edhe
historia, taktika të tilla mund të dalin jashtëzakonisht punëbërëse.
Një histori mbi propagandën
Sot
fjala "propagandë" ka kuptim negativ, duke lënë të kuptohet për
marifete të pandershme, por fillimisht kjo fjalë nuk kishte këtë ngjyrim
kuptimor që ka sot. "Propaganda" me sa duket e ka prejardhjen nga emri
latin i një grupi kardinalësh katolikë romakë, Congregatio de Propaganda
Fide (Kongregacioni [Kisha] për Propagandimin e Besimit). Ky komitet, i
quajtur Propaganda shkurt, u themelua nga Papa Gregori XV në vitin 1622
për të mbikëqyrur misionarët. Gradualisht, "propaganda" mori kuptimin e
përpjekjeve për të përhapur besimin fetar. Por koncepti i propagandës
nuk lindi në shekullin e 17.
Qysh nga kohët e lashta, njerëzit
kanë përdorur çdo mjet që kanë pasur në dispozicion për të përhapur
ideologjitë apo për të rritur famën dhe pushtetin. Për shembull, arti ka
shërbyer për qëllime propaganduese që në ditët e faraonëve egjiptianë.
Këta mbretër i ngrinin piramidat e tyre për të pasqyruar imazhin e
pushtetit dhe qëndrueshmërisë.
Ngjashëm, arkitektura e romakëve
shërbente për qëllime politike: mbulimin me lavdi të shtetit. Termi
"propaganda" mori ngjyrim negativ gjatë Luftës së Parë Botërore, kur
qeveritë filluan të luanin rol aktiv në dhënien e trajtës informacionit
të luftës të përhapur nga media. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Adolf
Hitleri dhe Jozef Gëbelsi dolën se ishin mjeshtër të propagandës.Duke
vijuar me Luftën e Dytë Botërore, propaganda sa vinte e bëhej gjithnjë e
më shumë një vegël e madhe, për të nxitur politikën kombëtare. Qoftë
blloku perëndimor, ashtu edhe ai lindor, bënë fushata të plota, për të
fituar masat e mëdha të njerëzve asnjanës që të merrnin anën e tyre.
Çdo
aspekt i jetës kombëtare dhe asaj politike u shfrytëzua për qëllime
propagandistike. Vitet e fundit, sofistikimi në rritje i teknikave të
propagandës është bërë i dukshëm në fushatat zgjedhore, sikurse në
reklamimin e shoqërive të duhanit. Të ashtuquajturit ekspertë dhe
udhëheqës të tjerë janë përdorur për ta portretizuar pirjen e duhanit si
magjepsëse dhe të shëndetshme dhe jo si rrezik për shëndetin e
njerëzve, sepse i tillë është.
Sipas përllogaritjeve të
Organizatës Botërore të Shëndetësisë, çdo vit vdesin jo pak, por 5
milionë njerëz. Kjo shifër është e barabartë me zhdukjen nga harta të
një popullsie sa ajo e Shqipërisë dhe Kosovës.
Përgjithësimet
Një
tjetër taktikë mjaft e suksesshme e propagandës është përgjithësimi.
Përgjithësimet kanë prirjen të errësojnë faktet e rëndësishme për të
dhënat e vërteta të çështjes dhe përdoren zakonisht për të poshtëruar
grupe të tëra njerëzish. "Ciganët (apo emigrantët) janë vjedhës" është,
për shembull, një frazë që dëgjohet shpesh në disa vende europiane.
Por,
a është e vërtetë kjo?Damkosje të tilla s‘bëjnë tjetër vetëm se
shkaktojnë një lloj furie ksenofobie dhe shpeshherë raciste kundër të
huajve. Faktet kanë treguar, megjithëkëtë, se kur bëhet fjalë për vepra
kriminale, fajtorët në atë vend ka më shumë të ngjarë të jenë vendës në
vend se të huaj. Anketimet kanë treguar se në Greqi, "96 nga 100 për
qind të krimeve kryhen nga grekët". Shkaqet e veprimtarisë kriminale
janë ekonomike dhe shoqërore, jo "raciale". Gjithë fajin e ka media që
"në mënyrë sistematike kultivon ksenofobinë dhe racizmin, duke
shtrembëruar realitetin".
Disa njerëz i fyejnë ata që nuk ndajnë
të njëjtin mendim me ta, duke vënë në pikëpyetje karakterin apo motivet e
tyre në vend se të përqendrohen te faktet. Etiketimi s‘është veçse një
mënyrë negative dhe e lehtë për të mbajtur mend një person, një grup apo
ndonjë ide. Etiketuesit shpresojnë që taktika e tyre të bëjë punë.
Në
qoftë se njerëzit hedhin poshtë personat apo idenë në bazë të
etiketimit negativ në vend që t‘i peshojnë vetë faktet dhe provat,
atëherë strategjia e etiketuesit ka bërë punë. Ky marifet u zbulua nga
Instituti për Analizën e Propagandës në vitin 1938.Instituti për
Analizën e Propagandës vëren se "emrat e këqij kanë luajtur një rol
tmerrësisht të fuqishëm në historinë e botës dhe në zhvillimin tonë
individual. Ato kanë shkatërruar reputacione, …kanë çuar [njerëz] në
biruca dhe ua kanë prishur aq shumë mendjen njerëzve sa kanë qenë të
gatshëm të marrin pjesë nëpër beteja dhe nëpër kasaphana për të vrarë të
afërmit e tyre".
Loja me emocionet
Sido që ndjenjat janë
të pavenda kur bëhet fjalë për pohime të bazuara mbi fakte apo në
logjikën e argumentit, ata luajnë një rol të madh sa i përket bindjes.
Thirrjet që u bëhen ndjenjave krijohen nga reklamuesit e praktikuar, që
luajnë me ndjenjat me po aq mjeshtëri sa edhe virtuozi luan në piano.
Urrejtja
është një emocion i fuqishëm që shfrytëzohet me mjeshtëri nga
propaganduesit. Një gjuhë e ngarkuar është veçanërisht e volitshme për
arritjen e qëllimeve të caktuara. Duket se përdorimi i fjalëve të
pahijshme nxit dhe shfrytëzon urrejtjen kundër grupeve fetare apo
raciale dhe etnike.Disa propagandues luajnë me krenarinë.
Shpesh
dëgjojmë për fraza të tilla si: "Çdo njeri i zgjuar e di se…" apo "E
po një person me aq pak shkollë sa ke ti s‘mundet të…". Thirrjet e
gabuara që i bëhen krenarisë bëhen me qëllim për të shkaktuar te të
tjerët frikë dhe për t‘i bërë të mendojnë se janë budallenj.
Profesionistët e artit të bindjes janë shumë të mirënjohur për këto.
Parullat dhe simbolet
Parullat
janë shpallje tinëzare që zakonisht përdoren për të shprehur pozita apo
qëllime. Për shkak të dinakërisë së tyre, është e lehtë që të jesh në
një mendje me to.Demagogët janë mjeshtër në përdorimin e parullave të
shkruara dhe të folura, ndërsa njerëzit nuk arrijnë të dallojnë synimin e
vërtetë që qëndron pas demagogjive të tyre.
Sido që demagogët
përdorin mjeshtërisht tema të tilla si atdheu, familja, ndershmëria
morale etj., gjetiu e kanë synimin.Kështu që arti i propagandës mund të
paralizojë mendimet, pengon të menduarin e qartë dhe aftësinë shquese
dhe i kushtëzon njerëzit të veprojnë si turmë e çorganizuar.
Etichette
HISTORI
PSIKOLOGJI
LETERSI SHQIPE
SHKENCA POLITIKE
BIOLOGJI
QYTETARI
SOCIOLOGJI
DREJTESI
ESE ARGUMENTUESE
JURIDIK
PEDAGOGJI
GJEOGRAFI
EDUKATE SHOQERORE
DIDAKTIKE
BAZAT E FINANCES
SHKRIM AKADEMIK
FINANC BANK
LETERSI BOTRORE
GJUHE SHQIPE
MATEMATIKE
HISTORI SHQIPRIE
SHKENCA JURIDIKE
ANALIZE VEPRASH
EDUKIM
FIZIKE
PSIKOLOGJI EDUKIMI
ESE UNIVERSITETI
POEZI
MENAXHIM FINANCIAR
MJEKESI
KIMI
PARAPSIKOLOGJIA
EKONOMI
INFORMATIKA
ESE LETRARE
MENAXHIM BIZNESI
NJOHURI PER MEDIANIAN
TRASHGIMI KULTURORE
Anatomi
ESE FILOZOFIKE
GAZETARI
INFERMJERI
MENAXHIM TURIZEM
SHKENC TOKE
E DREJTA NDERKOMBETARE PUBLIKE
HISTORI BOTRORE
POLITIKAT E SIGURIS KOMBETARE
E DREJTA E PRONES
Histori e Mendimit Politik
ALL POST
AUDITIM BANKAR
BAZAT E DEMOKRACISE DHE TE DREJTAT E NJERIUT
ESE SHKENCORE
FILOZOFI
HISTORI ARTI
HISTORI E EKONOMIS SHQIPTARE
LETERSI
MENAXHIM NDERTIMI
MIKROEKONOMI
POEMA
PSIKOLOGJI REHABILITIMI
BJOLOGJI
EDREJTA E MJEDISIT
FJALE TE URTA
LEKSIONE AUDITIM
MARDHENIA ME PUBLIKUN
MASTER SHKENCOR
Marrëdhënie Ndërkombëtare
PSIKOLOGJI KESHILLIMI
PSIKOLOGJI SHKOLLE
SINTAKS
TEORI E MARDHENIEVE NDERKOMBETARE
ANGLISHT
EDUKIM MUZIKORE
ESE ANGLISHT
ESE INFORMUESE
GJUHE
INFERMIERI
KERKIM SHKENCOR
METODAT E EDUKIMIT EMPIRIK
METODIKE ARITMETIKE
PSIKOLOGJI ZHVILLIMI
TEKNOLOGJI INFORMACIONI
TRASHGIMI KULTURORE EUROPIANE
APLIKIM KOMPJUTERIK
BUJQESI
ESE HISTORIKE
ETIKA E TE USHQYERIT
GUIDE TURISTIKE
HIGJENE
HYRJE NE PSIKOLOGJI
INFORMATIK
ISMAIL KADARE
LETERSI PER FEMIJE
MENAXHIM KLASE
MESIMDHENIE
ORGANET E MARDHENIEVE NDERKOMBETARE
PSIKOTERAPI
SOCIOLOGJI EDUKIMI
pyetjet e Licences
ANALIZE sHARL BODLER
Dituri natyre
E DREJTA KUSHTETUESA
EDUKIM FIZIK
EDUKIM PER KARRIER
KSHILLA SHTATZANIE
LIBRA LEXO-SHKARIKO
LOGJIKE
MATURA SHTETERORE
MBROJTJE DOKTORRATURE
MIGJENI
MUZIKE
POLITIK ARSIMORE
POLITIKA NE BE
PSIKOLOGJI E ZBATUAR NE MESIMDHENIE
RECENSION
TEME DIPLOME
hist
Post più popolari
-
ESE: Atdheu Im Atdhe, nje fjale qe menjehere te sjell ndermend vendlindjen tone te bukur. Per ne shqiptaret atdheu eshte shume i rende...
-
Ese letrare : Deshira ime Deshira ime . . Siç dihet çdo njeri ka dëshira. Një prej tyre jam edhe unë. Por kur bëhet fjalë vetëm për ...
-
Kafshet ne rrezik zhdukje neShqiperi Kafshët e rralla në vendin tonë prej disa vitesh janë rrezikuar të pakësohen si pasojë e dë...
-
“ I HUAJI ROMAN I MASËS APO I LEXUESIT TË SPECIALIZUAR” Hyrje Çfarë ndikimi ka tek ne si qenie njerezore ky roman?Albert Kamy...
-
NA NDIQNI - SHPERNAJE NE PROFIL ANALIZE LETRARE: KENGET E MILOSAOS - JERONIM DE RADA [ANALIZE LETRARE] KËNGA XX Poemat epiko...
-
Grupi i shtatëmbëdhjetë i elementeve kimike Ky grup përbehet nga këto elemente : Fluori Klori Bromi Jodi ...
-
Ç’fare eshte Organizimi i Komunitetit? Qëllimi kryesor i organizimit në komunitet, është të ndihmojë njerëzit të identifikojnë ne...
-
MBIERMRI Mbiemër quhet ajo pjesë e ndryshueshme e ligjeratës që emërton një tipa, cilësi të një frymori a të një sen...
-
Tema: Gjakmarrja Nje pellumb I bardhe fluturon ne qiellin me ngjyren e syve te sapo-qare, te vuajtur deri ne skuqje. Pershkon hapesir...