Lenda:Etike mjekesore
Detyre kursi
1.Nje nxenes shkolle
duke luajtur ne klase perplaset
pas xhamit te dritares.Nje cope xhami i thyer i shkakton nje plage te prere ne
kycin e djathte duke i prere arterien radiale.Mesuesi e transporton femijen
urgjent ne spital.Mjeket konstatuan se femija kishte humbur shume gjak.Lindi
nevoja e transfuzionit te gjakut dhe qepjes se plages.Jep qendrimin e mjekut.
Duke qene se femija eshte juridikisht i paafte mjeku ne
kushte normale duhet te marre konsentin nga prinderit ose kujdestari ligjor por
ne kushte te tilla emergjente ku vihet ne rrezik jeta e femijes dhe mjeku nuk
kontakton dot me prinderit ose me kujdestarin ligjor sipas nenit 20 te Kodit te Etikes dhe Deontologjise behet
nje perjashtim dhe mjekut i lejohet te kuroje femijen.Ne kete rast duhet te
respektohet parimi i mireberesise dhe mjeku duhet ti beje transfuzionin e
gjakut dhe ti qepe plagen femijes.
2.Nje vajze 16- vjecare e pashoqeruar nga prinderit shkon
tek mjeku me deshiren per te diskutuar per metodat kontraceptive.Jep qendrimin
e mjekut.A duhet ta mbaje ai kete konsulence?
Mjeku duhet ta informoje vajzen lidhur me pyetjet qe ajo ka
ne baze te nenit 49 te Kodit te Etikes dhe Deontologjise mjekesore ku thuhet se
: ´´Mjeku e ka për detyrë të punojë për edukimin dhe informimin e popullatës
për çështjetë shëndetit seksual dhe parandalimin e sëmundjeve seksualisht të
trasmetueshme. Ai duhet të propagandojë dhe të popullarizojë metodat shkencore
të planifikimit familjar dhe përdorimit të kontraceptivëve të provuar
shkencërisht dhe të besueshëm.´´Por ai
duhet te informoje edhe prinderit e vajzes lidhur me kete konsulenece dhe ti shpjegoje vajzes demet qe mund te vijne nga
marredheniet seksuale ne moshe te re.
3.Nje vajze 17-vjecare shkon ne nje kabinet gjinekologjik
duke i kerkuar mjekut kryerjen e nje aborti 12-javesh.Ne keto rrethana si duhet
te veproje mjeku?
Sipas ligjit Nr.8045, dt 7.12.1995 “PËR NDËRPRERJEN E
SHTATËZANISË” neni 4: Mjeku të cilit i kërkohet ndërprerja e vullnetshme e
shtatëzënësisë,që në vizitën e pare duhet të informojë vajzen për:1. Rreziqet
mjekësore që sjell ndërprerja e shtatëzënësisë për shtatëzënësitë e ardhshme,
si dhe problemet biologjike të ndërhyrjes mjekësore.2. Të drejtat, ndihmën dhe
avantazhet e garantuara me ligj për familjen, nënën dhe fëmijën, si dhe për
mundësitë e adoptimit të fëmijëve që priten të lindin.3. Institucionet dhe
organizmat që mund t’i ofrojnë vajzes mbështetje morale dhe financiare.
Sipas nenit 6 te po ketij ligji:Në rast se vajza, pas
marrjes së informacionit të përmendur në nenin 4, përsërit kërkesën e saj për
ndërprerjen e shtatëzënësisë, mjeku kërkon konfirmimin me shkrim të kërkesës.Ky
konfirmim kërkohet pasi të kenë kaluar të paktën 7 ditë nga kërkesa e parë.Ne
procesin e informimit marrin pjese nese eshte e mundur prinderit ose
bashkeshorti.
Sipas nenit 7 te po ketij ligji:Në rast konfirmimi, mjeku i
lejohet te kryeje ndërprerjen e
shtatëzënësisë pasi dhe fetusi nuk i ka
kaluar 22 jave ne kushte dhe mjedise te pershtatshme qe nuk rrezikohet jeta e
vajzes.
4.Nje vajze 12-vjecare shtatezene 12-javeshe kerkon kryerjen
e nje aborti.Jep qendrimin e mjekut.
Por ne kete rast kemi te bejme me nje veper penale pasi kemi
kryerjen e marredhenieve seksuale me nje te mitur.Eshte detyre e mjekut ta
raportoje ne instritucionet perkatese kete fakt.Mjeku duhet te ndermarre te
gjitha hapat si me siper duke filluar qe nga informimi,keshillimet deri edhe
tek nderprerja e shtatzanise por gjithashtu ne ndryshim nga rasti me siper
duhet prania dhe dhenia e konsentit nga
ana e prinderve ose kujdestarit ligjor.Sepse sipas nenit 8 te ligjit te
permendur me siper:Në rast shtatëzënësie jashtë martese në vajza të mitura deri
16 vjeç, përveç kërkesës së saj, për ndërprerjen e shtatëzënësisë kërkohet
miratimi i personit që ushtron autoritetin prindëror ose e kujdestarit ligjor
të saj.Gjithashtu edhe psikologet duhet
te merren me vajzen gjate kryerjes se te gjitha procedurave me siper.
5.Nje femije minoren aksidentohet nga nje motorr duke i
shkaktuar frakture te eshtrave te eshtrave te kafkes,transportohet ne urgjence
ku mjeket konstatuan nje hematome (grumbullim gjaku)midis cipave te trurit e
cila duhej te hiqej urgjentisht.Nderkohe nevojitej dhe dhenia e gjakut,transfuzioni.Femija
shoqerohej nga prinderit te cilet i perkisnin Deshmitareve te Jehovait.Pranuan
nderhyrjen por refuzuan transfuzionin.Ne keto rrethana cfare duhet te beje
mjeku?
Ne kete rast kemi nje konflikt midis parimit te mireberesise
se mjekut me ate te respektimit te vullnetit te semurit.Ne kete rast kur vihet
ne rrezik jeta e femijes duhet te merret nje urdher gjykate i pershpejtuar nga
ana e mjekut duke kaluar etapat qe nga kontaktimi me shefin e
spitalit,ministrine e shendetsise dhe gjykates ne menyre qe mjekut ti jepet
leja te veproje dhe te jete i mbrojtur nga cdo kallezim penal qe mund te bejne
prinderit.Ne kete rast duhet te respektohet parimi i mireberesise dhe ti
shpetohet jeta femijes duke u bere transfuzioni i gjakut.
6.Nje adult shkon ne spital me shenjat e apendesitit
akut.Nga ana e mjekeve i kerkohet pacientit dhenia e konsentit per nderhyrjen
kirurgjikale me qellim per ti shpetuar jeten.Mbas informimit te shkoqitur qe i
ben mjeku per nderhyrjen kirurgjikale,pacienti nuk bindet duke e refuzuar operacionin
me goje dhe me shkrim,ne te gdhire ai vdes.Ne rastin konkret a kane pergjegjesi
mjeket?
Po mjeket mbajne pergjegjesi sepse ne kete rast ata duhet te
merrnin nje vendim gjykate te pershpejtuar qe do mund ti mbronte nga cdo
kallezim penal dhe ti shpetonin jeten
pacientit edhe pse pa deshiren e tij.
7.Nje pacient me dhimbje te forta barku shkon ne urgjence
dhe diagnostikohet per ileus(ngaterrim zorresh),mjeket informojne pacientin per
domosdoshmerine e nderhyrjes kirurgjikale te cilen ai e pranon.Gjate
operacionit mjeket konstatojne nje kancer te zorreve. Perpara ketij fakti te ri
si duhet te veproje mjeku?
Mjeket duhet te marrin nje vendim te pershpejtuar te
gjykates qe do mund ti mbroje nga cdo kalllezim penal dhe ti heqin kancerin
pacientit edhe pse ai nuk e ka dhene konsentin.Duhet te respektohet parimi i
mireberesise ne kete rast.
8.Nje paciente e moshes 40-vjecare e diagnostikuar per
leucemi duke qene ne spital e shtruar e kishte refuzuar ne menyre te perseritur
mjekimin me kimioterapi.Gjate qendrimit ne spital gjendja rendohet dhe pacienti
bie ne kome.(humbet ndergjegja).Familjaret i kerkuan mjekut te filloje
kimioterapine.Si duhet te veproje mjeku?
Mjeku duhet ti filloje kimioterapine pacientes sepse sipas
nenit 20 te Kodit te Etikes dhe Deontologjise mjekesore personave te paafte
menderisht dhe fizikisht i merret konsenti familjareve,te
afermve,prinderve.Perderisa konsenti jepet nga ana e familjareve atehere i
jepet dhe leja mjekut per te vepruar.Ne kete rast respektohet parimi i
mireberesise.
9.Nje grua 64-vjecare e shoqeruar nga bashkeshorti shkon ne
urgjence me dhimbje te forta te kraharorit,me skaner konstatohet nje aneurizem
te aortes e cila kerkon nderhyrje kirurgjikale urgjenete. Gruaja e pranon
nderhyrjen dhe fill pas dhenies se konsentit i bie te fiket dhe humb
ndergjegjen.Bashkeshorti duke pare kete gjendje,shanset per te jetuar jane te
pakta i kerkojne mjekeve te mos e operojne ne menyre qe ajo te vdese e qete.Si
duhet te veproje mjeku?
Mjeku duhet ta operoje te moshuaren pasi ajo e ka dhene
konsentin ne ndergjegje te plote dhe mundesite per te jetuar ekzistojne edhe
pse te pakta.Ne kete rast duhet te respektohet parimi i mireberesise dhe vullnetit
te pacientit.
10.Nje pacient me semundje ishemike te zemres (zmadhim
zemre) shtrohet ne spital dhe nga ekzaminimi konstatohet ngushtim te nje
arterie koronare.Ne kete situate i japin pacientitdy alternativave kururese
(angioplastika dhe by-passi)Nderkohe i jep pacientit perfitimet dhe
rreziqet.Pacienti jep konsentin per angioplastike,gjate futjes se unazes ndodh
carja dhe pacienti vdes.Familjaret bejne denoncim per mjeket si shkaktare te
vdekjes.A mbajne pergjgjesi mjeket?
Jo mjeket nuk mbajne pergjegjesi per vdekjen e pacientit
pasi ai pas informimit te plote te rreziqeve dhe te perfitimeve nga te dyja
procedurat ka dhene konsentin me ndergjegje te plote.Dhenia me shkrim e
konsentit i mbron mjeket nga ana ligjore nga cdo kallezim penal qe mund te
bejne familjaret.