Emri është fjala që emërton (tregon) njerëz,
kafshë, sende, shtete, qytete, male, dete... etj.
Emrat janë të përveçëm dhe të përgjithshëm.
Emrat e përveçëm
emërtojnë;
njerëz, qytete, male, lumenj, dete, oqeane, pra
çdo gjë të përveçëm dhe shkruhen kurdoherë me shkronjë të madhe.
Emrat e përgjithshëm
emërtojnë; sende ( bankë, karrige, laps,gomë), sende në natyrë, pra çdo gjë të
përgjithshme dhe, kurdoherë shkruhen me
shkronjë të vogël.
* Emri është pjesë e ndryshueshme
e ligjëratës sepse ndryshon gjatë përdorimit (gjatë të folurit).
*Në gjuhën shqipe emri ndryshon gjatë lakimit në rasa.
*Rasat nëpër të cilat lakohet emri janë pesë: EMËRORE, GJINORE, DHANORE, KALLËZORE dhe RRJEDHORE.
*Emri ka edhe këto kategori; numrin, trajtën, lakimin dhe gjininë.
( shiko shemën)
Numri njëjës 1.
|
Numri shumës 2,3,4........100...
|
një qytet
|
disa qytete
|
një mal
|
disa male, dhjetë male
|
një zog
|
disa zogj
|
një shkollë
|
disa shkolla
|
një nxënës
|
disa nxënës
|
Trajta e emrit
Trajta
e pashquar dhe trajta e shquar
Trajta e pashquar
|
Trajta e shquar
|
qytet
|
qyteti
|
mal
|
mali
|
zog
|
zogu
|
shkollë
|
shkolla
|
fletore
|
fletorja
|
Gjinia e emrit
Gjinia
mashkullore dhe gjinia femërore e emrit
Gjinia mashkullore KY, AI, KËTA, ATA
|
Gjinia femërore KJO…, AJO, KËTO, ATO
|
ky burrë, ai burrë, këta burra, ata burra
|
kjo grua, ajo grua, këto
gra, ato gra
|
ky mësues, ai
mësues, këta mësues, ata mësues
|
kjo mësuese, ajo mësuese,
këto mësuese, ato mësuese
|
ky nxënës, ai
nxënës, këta nxënës, ata nxënës
|
kjo nxënëse, ajo nxënëse,
këto nxënëse,ato nxënëse
|
ky laps, ai laps,
këta lapsa, ata lapsa
|
kjo gomë, ajo gomë, këto
goma, ato goma
|
ky libër, ai libër,
këta libra, ata libra
|
kjo fletore, ajo fletore,
këto fletore, ato fletore
|
Mësimi 2
LAKIMI I EMRIT NË RASA
Në gjuhën shqipe emri lakohet në pesë rasa; emërore, gjinore, dhanore, kallëzore dhe rrjedhore.
Gjatë lakimit, emri trajtohet në gjini
dhe numër.
* Shembull:
Gjinia
mashkullore
Emri: laps Trajta e pashquar
|
Numri njëjës
|
Numri shumës
|
Emërore, kush? cili? cila?
|
një laps
|
disa lapsa
|
Gjinore, i,e kujt? i cilit?
|
i një lapsi
|
të disa lapsave
|
Dhanore,
kujt? cilit?
|
një lapsi
|
disa lapsave
|
Kallëzore, kë? cilin? cilën?
|
një laps
|
disa lapsa
|
Rrjedhore, prej kujt? prej
cilit?
|
prej një lapsi
|
prej disa lapsave
|
Trajta
e shquar
lapsi
njëjës
shumës
Emërore
|
lapsi
|
lapsat
|
gjinore
|
i lapsit
|
të lapsave
|
dhanore
|
lapsit
|
lapsave
|
kallëzore
|
lapsin
|
lapsat
|
rrjedhore
|
prej lapsit
|
prej lapsave
|
Lakoni emrin mal
Gjinia mashkullore
Trajta
e pashquar
|
Numri njëjës
|
Numri shumës
|
Emërore
|
një mal
|
disa ..............
|
Gjinore
|
|
|
Dhanore
|
|
|
Kallëzore
|
|
|
Rrjedhore
|
|
|
Trajta
e shquar
|
Njëjës
|
Shumës
|
Emërore
|
mali
|
.......................
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mësimi 3
Lakoni emrin zog
Gjinia
mashkullore
Trajta
e pashquar
|
Njëjës
|
Shumës
|
E
|
një zog
|
disa zogj ( pa
ë)
|
Gj
|
|
|
Dh
|
|
|
K
|
|
|
Rr
|
|
|
Gjinia
mashkullore
Trajta
e shquar
|
Njëjës
|
Shumës
|
E
|
zogu
|
zogjtë
|
Gj
|
|
|
Dh
|
|
|
K
|
|
|
Rr
|
|
|
Lakoni emrin lule
Gjinia femërore
Trajta e pashquar
|
njëjës
|
shumës
|
E
|
një lule
|
disa lule
|
Gj.
|
|
|
Dh.
|
|
|
K.
|
|
|
Rr.
|
|
|
Gjinia
femërore
Trajta e shquar
|
njëjës
|
shumës
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ushtrimi 4.
Emri--------------------------------------
Lakoni emrat; Flamur dhe
mësues
Gjinia--------------------------------------------
Trajta---------------------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gjinia:---------------------------------
Trajta:---------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gjinia------------------------------------------
Trajta------------------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gjinia--------------------------------
Trajta--------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* Ushtrimi 5.
Lakoni në tabelë emrat; makinë dhe mollë
Gjinia--------------------------------------------
Trajta---------------------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gjinia:---------------------------------
Trajta:---------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gjinia------------------------------------------
Trajta------------------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gjinia--------------------------------
Trajta--------------------------------
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
·
Ushtrimi 6
Lakoni në rasa këta emra : shkollë, lule
Gjinia
femërore
Një shkollë
TRAJTA E PASHQUAR
Njëjës Shumës
Emërore
|
Një shkollë
|
Disa shkolla
|
Gjinore
|
|
|
Dhanore
|
|
|
Kallëzore
|
|
|
Rrjedhore
|
|
|
Gjinia
femërore
TRAJTA E SHQUAR
Shkolla
Njëjës Shumës
E.
|
Shkolla
|
Shkollat
|
GJ.
|
|
|
DH.
|
|
|
K.
|
|
|
RR
|
|
|
Gjinia
femërore
Trajta e pashquar
Një lule
Njëjës Shumës
E.
|
Një lule
|
Disa lule
|
GJ.
|
|
|
DH.
|
|
|
K.
|
|
|
RR.
|
|
|
Gjinia
femërore
Trajta e shquar
Lulja Njëjës Shumës
E.
|
Lulja
|
Lulet
|
Gj.
|
|
|
Dh.
|
|
|
K
|
|
|
Rr
|
|
|