Te jesh i huaj, i
vetem, a eshte e njejte me te qenin i vecante?
Kesaj pyetje do te
mundohemi t’i pergjigjemi gjate ketij shkrimi, duke e pare vetmine nga disa
kendveshtrime te njohura e te panjohura.
Shume njerez jane
te vetmuar dhe ata e perkufizojne kete si “gjeja me e keqe qe i ra”. Eshte e
kuptueshme, te gjithe kane nevoje per nje njeri qe t’i rrije prane, apo ndoshta
edhe per me shume, per nje grup njerezish, per nje grup miqsh. Te dish qe
do te kalosh jeten i vetem, eshte si te jesh nje njeri pa njeri, nje femije pa
shtepi. Vete natyra njerezore eshte sociale, marredheniet me njerezit jane si
ushqimi apo si mjekimi. Me kot nuk i vizitojme te afermit tone kur jane te
merzitur, apo dhe te semure.
Mirepo, cfare thone
mendimtaret apo shkrimtret rreth vetmise? A eshte ajo e keqja me e madhe, apo
eshte nje e mire qe e trajtuar sic duhet na ndihmon te jetojme me te lumtur?
Ideja e tjetersimit te njeriut ne shoqeri, nuk eshte nje koncept i ri. Te
izolohemi, thote Kamy, te vecohemi dhe te ruajme unin prej mjedisit armiqesor,
te mbrojme lirine tone te brendshme dhe te mos e cenojme ate nga marredheniet
shoqerore. Marredheniet shoqerore shpesh jane konsideruar si kufizime per
njeriun, i cili ne vetmi eshte me i lire, eshte vertete i lire. Egoja dhe
superegoja nuk do te kishin kete kuptim, bota do te ishte edhe me e qete, edhe
ndoshta me e paqte. Njerezit do te ishin me te vecante, secili i pandikuar nga
mendimet apo percaktimet e te tjereve.
C’mund te themi per ne
vete? A nuk jemi deshmitare qe jemi te paafte te zgjedhim kur duam te rrime
vetem dhe kur te dalim? Brenda nje ore keto ndjenja mund te pershtjellohen aq
shume dhe aq shpesh, saqe mund te dalim ne perfundimin se vecimi dhe bashkimi
me te tjeret jane me teper te shkrira sesa te ndara. Vetmi do te thote kthim ne
vetvete, por s’mund ta perkufizojme, sepse keshtu do ta kufizonim kete koncept
ende te pazbuluar, ndoshta qellimisht nga qeniet njerezore.
Izolimi eshte ajo cka e perforcon me teper tiranine e ushtruar nga njerzit e
‘’medhenj’’ kundrejt atyre me ‘’te vegjelve’’ nepermjet dhunes e presionit
psikologjik. Edhe pse evolimi e persosshmeria e jetes njerezore mund te themi
se ka arritur kulmin, dhuna ekziston ende si nje fenomen teper shqetesues per shoqerine.
Duke e pare ne nje hap kohor me te larget mund te themi se dhuna ka lindur me
njerezimin, duke arritur kulmin me skllaverine e diktaturat. Pra lufta per
ekzistence ishte ajo qe bente diferencimet. Ashtu sic thote edhe ligji i
natyres pas cdo perballjeje ai qe fiton eshte gjithmon me i fuqishmi e me i
forti, ndersa me i dopti eshte i destinuar te pranoje fatin e tij e te
nenshtrohet ose te vdese.
Ne kohen e diktatures tirania ka arritur te fitoje me teper hapesire, pra
nje udheheqes mbi te gjithe e nje popull i nenshtruar i cili I bindet urdherave
e deshirave te tiranit. Ne nje vend te izoluar i cili ka shkeputur cdo lidhje
me fqinjet e i sheh ata sin je rrezik kombetar edhe presjoni psikologjik sa
vjen e rritetduke e pare tiranin jo sit e tille, por si hero duke e ngritur
‘’madheshtine’’ e tij ne pied estal e duke e bere ate te pavdekshem duke hyre
thelle ne psikologjine e nje populli te tere.
Te nenshtrosh nje popull me ane te dhunes e ta besh ate te te adhuroje
njekohesisht eshte vertet e cuditshme, por ky eshte dhe celsi i tiranise nje
individ mbi te gjithe ne nje vend te izoluar e larg syve te te tjerve, I cili
shihet si e vetmja shprese per te gjithe kjo eshte ajo cka arrin diktatura e
tirania.
