LËNDA: KOMUNIKIM ORGANIZATIV
Tema: Lideri
transformues në organizatë. Identifiko nje rast dhe interpretoje në kuadër të kontributit të
tij për organizatën.
Revolta kundër Sherifit të Notingham-it e Robin Hood, e nisur si një
kryqëzate personale u shndërrua në një betejë të
përbashkët të një grupi
njerëzish të organizuar si një “bandë ilegale”, të bashkuar nga urretja kundër
sherifit dhe me dëshirën për të mos ju bindur ligjit. Këta njerëz e shihnin
Robin Hood si lider të tyre…
Liderat i përkasin koherave dhe popujve. Por,
kjo mbetet relative, sepse ka të tjerë që janë botërore dhe i përkasin
njerëzimit si Gandi apo Nënë Tereza.
Dimensionet e shembujve të mësipërme duket
sikur janë parë me lente të ndryshme dhe të pamundura për të gjetur pika
takimi. Por, duke u mbështetur në taksonominë
e Bloom-it mendoj se përpara se të vlerësoj duhet të kupto. Për të kuptuar një
lider transformues, duhet të hulumtoja një seri studimesh mbi lidershipin dhe
percaktimet mbi këtë koncept. Studimi i lidershpit përfshin karakteristikat e
liderit, karakteristikat e grupit që ai drejton, situatën në të cilën ndodh
lidershipi dhe marrdhënien ndërmjet këtyre faktorëve (psh lider të ndryshëm në
situata të ndryshme).
Lidershipi implikon dhënien e një vizioni për
të ardhmen dhe frymëzimin e të tjerëve për të gjetur mënyrat që ta kthejnë këtë
vizion në realitet. Si të tillë, komponenti i lidershipit është i orientuar
drejt së ardhmes.
Disa studiues e konsiderojne lidershipin si
ushtrimin e fuqise se pozites: Sa me larte te jete pozita ne hierarkine
organizative, aq me shume fuqi do te kete ai pozicion. Ne kontekstin e
lidershipit, ne jemi me te interesuar per pushtetin legjitim: fuqia formale qe
i eshte dhene nje pozicioni. Perceptimi i lidershipit ne kuader te fuqise se
pozites, e ndan personin nga roli. Ndonjehere historia i gjykon lideret per
paaftesine e tyre per te perdorur te gjithe fuqine qe u jep pozita. Lidere te
tjere e kalojne fuqine qe u jep pozita e tyre. Ne disa vende lideret shfaqen
nga kapja e fuqise nepermjet ndikimeve ushtarake apo politike. Sipas kesaj
perspektive, lidershipi eshte i trasheguar ne nje pozicion organizativ bazuar
ne konceptin e fuqise.
Karakteristikat e liderve te vecante jane nje
nder fushat me te studiuara te lidershipit. Shume studime te hershme kane
konsideruar variablat demografike dhe ato te personalitetit, te tjera kane
studiuar se cilat sjellje shfaqin lideret e vecante qe influencojne gjykimin
nese ata jane lider te forte apo te dobet. Formulime te tilla si “ Lideret e
forte rrezatojne siguri “ dhe “ Lideret e dobet jane te pavendosur “,
reflektojne shkolle e mendimit qe thekson rendesine e liderit ne procesin e
lidershipit. Jane bere studime mbi perzgjedhjen e njerezve per pozicione
lidershipi; studime te tjera u jane kushtuar trajnimit te njerezve per te
permiresuar aftesite e lidershipit. Fokusi eshte ne karakteristikat ose
sjelljen e liderit dhe influencen e tyre tek te tjeret.
Disa studiues te lidershipit jane te
interesuar ne dinamikat e asaj se cfare i ben lideret te shfaqen brenda nje
grupi. Ky proces i shfaqes se liderit mund te jete ose formal ( dmth, nje
person qe eshte i planifikuar per te qene lider ) ose informal ( dmth, nje
person behet lider i nje grupi pa qene i planifikuar se i tille ).
Studimet mbi suksesin e liderit kane te bejne
me performancen e liderit. Ne kete linje te kerkimit shihen me interes
karakteristikat e liderit (ose grupit), te cilet jane te shoqeruara me
vleresimet e cilësisë se liderit dhe kriteret per te patur lidere te
suksesshem. Ne rastin e pare (cilësia e liderit ), lideret e suksesshem mund te
identifikohen si zoterues te disa karakteristikave: si rrjedhshmeria ne te
folur, ndjeshmeria, etj. Ne rastin e dyte ( kriteret ), lidhershipi i
suksesshem mund te konsiderohet si suksesi ne permbushjen e detyrave ( dmth,
nje lider i suksesshem e kryen punen ) ose pranimi nga grupi dmth, nje lider i
suksesshmen ka mbeshtetje ne grup.
Në shoqërinë e sotme botërore, një sektor i
rëndësishëm dhe me ndikim shumë të madh mbetet sektori i biznesit. Ky sektor
është përkufizues dhe determinant i kushteve jo vetëm ekonomike, por edhe
sociale.
Pothuajse të gjitha bizneset e mëdha të ditëve
të sotme ka qenë njëherë e një kohë biznese të vogla. Në shumë prej këtyre
rasteve, ata kanë filluar në mënyrë simbolike me ndonjë dyqan të vogël dhe mund
të kenë patur një apo dy punonjës, të cilët kanë qenë vetë themeluesit.
Pikërisht këta themelues që kanë patur një ide të shkëlqyer, që kanë ndjekur
pasionin e tyre. Ata kanë ndjekur shpirtin e tyre novator dhe largpamësinë e
tyre.
Historia botërore ka treguar se jo të gjithë
themeluesit kanë mundur të rrezatojnë nën vështirësitë e shumta, me të cilat
përballet bota e biznesit.
Rastet kur një themelues funksionon si një
lider i shkëlqyer i kompanisë së tij janë të jo shumë të përhapura, kryesisht
të përqëndruara në industritë teknologjike dhe informatike. Themeluesit dhe
drejtuesit ekzekutivë të kompanive si: HP (Bill Heëlett dhe David Packard),
Microsoft (Bill Gates), Intel (Robert Noyce dhe Gordon Moore) dhe Apple (Steve
Jobs) janë shembuj suksesi të padiskutueshëm. Këta drejtues nuk bëjnë apo kanë bërë
vetëm rolin e një administratori në biznesin e tyre, por ata tranformojnë,
motivojnë, shtyjnë dhe tërheqin. Steve Jobs është ndoshta rasti më i
dukshëm nga të lartpërmendurit për ndikimin e tij mbi Apple-in.
Historia e tij nuk është një ngritje e vazhdueshme,
por një histori suksesi.
Jobs u hoq nga posti i tij, në mënyrë që
kompania t’i besohej njerëzve me përvojë të gjatë e të sukseshme. Përgjatë
kesaj kohe Apple u kthye nga një biznes i ri që premtonte shumë me prodhimin e
kompjuterave të parë personal, në një biznes ku paratë humbeshin vazhdimisht
dhe produktet e reja nuk i përshtateshin firmës. Në këtë situatë të
vështirë, Jobs u rikthye dhe përmes një procesi të tërë transformues e ktheu
atë në një nga dy firmat më të shtrenjta në SHBA. Jobs zotëronte një vizion më
afatgjatë në kompaninë e themeluar prej tij, sesa dikush që erdhi në postin
drejtues në një moment të caktuar të jetës së kompanisë. Një lider transformator si Jobs zotëronte
vizionin dhe shikonte përtej fitimit, por rendte në fushën e kërkimeve
teknologjike dhe në zhvillimin e produkteve të reja.
Ai ishte më i motivuar për të qenë i sukseshëm
me kompaninë e tij, sesa gjithkush tjetër. Por, nga ana tjetër ai që sheh
ëndrrën mund edhe të ta shpjegojë. Në këtë mënyrë Jobs ishte në gjendje të
motivonte dhe punonjësit e kompanisë së tij.
Aftësia e tij për të qenë inovator, duke qenë se ish te ai vetë që bëri
hapin parë dhe riskun e dështimit bëri
të mundur edhe prirjen e tij për një marketing të suksesshëm dhe në krijimin e
bashkepunimeve frytdhenese.
Gijthëkush që ka krijuar një sipërmarrje dhe e
ka kthyer atë në një biznes të suksesshëm, ka në kokë rregullat e tij të arta
që e kanë ndihmuar gjatë rrugës. Një nga
rregullat e arta të një biznesi është “Mos e krijoni një sipërmarrje nëse aktivitetin
e saj nuk e keni pasion”. Jobs e kishte pasion punën e tij. Ka shumë varibla që
ndikojnë në suksesin e një lideri si p.sh personaliteti, qëllimët që kë,
burimet që ke në dispozicion për të arritur qëllimet e tua, aftësitë e
drejtimit, aftësitë teknike, efektiviteti i grupit me të cilin punon etj. Jobs
ishte një person shumë ambicioz, që nuk kënaqej me pak dhe që kërkojnte shumë
nga vetja dhe të tjerët.
Një makinë elegante, sportive,super
teknologjike, me tapiceri të errët lëkure dhe me shenjën e mollës gjysmë të
kafshuar në kofano. Kjo ishte një ndër ëndrrat e parealizuara të themeluesit të
kompanisë Apple, Steve Jobs. Përpara se të vdiste, Jobs ishte duke punuar per projektimin i makinës super
teknologjike, iCar. Lider vizionar dhe larg fames, inovator dhe transformues.
Nuk gjeta ndonjë formulë magjike sesi mund të
bëhesh lider. Por kuptova qe mjafton të kërkosh më shumë nga vetja dhe të
tjerët rreth teje, të formohesh cdo ditë profesionalisht dhe personalisht, të
mësosh të dëgjosh, të dëshirosh dhe të guxosh pareshtur.
Biblografia
Muchinsky, P. “ Psikologjia e Zbatuar ne Pune
“, Tirane 2009.
Migena Buka, “ Psikologji Pune “, cikel
leksionesh, Durres 2011.
www. steve jobs apple.com
Vlerësimi i pedagogut:
|
Pikët:
|
Parashtrimi i tezës së esesë:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Argumentimi:
|
|
|
|
|
|
|
|
Përfundimi:
|
|
|
|
|
|
|
|
Totali
|
|