PADIA
Iniciativa e pales ne proces
Iniciativa per te filluar procesin
i takon pales se interesuar (perjashtimisht edhe prokurorit), sepse gjykata nuk
procedon vete dhe nuk mund te marre ne shqyrtim nje mosmarreveshje nese kete
nuk e kerkon personi I interesuar.
Pse gjykata nuk vepron kryesisht?
Fakti qe gjykata nuk vepron
kryesisht qendron pikerisht ne domosdoshmerine per te siguruar pavarsine dhe
paanesine e saj ne procesin gjyqesor.
Perse gjykata vepron vetem me
kerkese te paleve?
Meqe palet ne process jane mbajtes
te se drejtave subjective procedurale, ju takon atyre si titullare qe me
vullnetin e tyre te permbushin keto te drejta
Padia
Padia – eshte e drejta e personit qe ben pretendimin per tu degjuar,
mbi themelin e ketij pretendimi, ne menyre qe gjykata ta shpall ate te bazuar
ose jo.
Padia ne kuptimin material
(substancial) – eshte mundesia, e drejta
qe i eshte njohur nga ligji nje subjekti per te kerkuar realizimin me ane te
gjykates te nje te drejte subjective civile kunder nje personi tjeter.
Padia ne kuptimin procedural
(material) - eshte vete parashtresa, akti ose dokumenti qe ndryshe quhet
kerkese padi, ne te cilen paditesi parashtron kerkimet e tij qe gjykata ti jap
mbrojtje ligjore me ane te procesit gjyqesor. Padia ne kuptimin procedural nuk
parashkruhet.
Kerkese padia – eshte mjeti
procedural-juridik ne te cilen paditesi parashtron pretendimet e tij, se cfare
kerkon nga gjykata.Ne te jane percaktuar kufinjt e ceshtjeve te cilave duhet tu
pergjigjet gjykata .
Kushtet themelore te padise
Kushtet themelore te padise jane:
Interesi per te ngritur padi -
eshte nje element i te drejtes se padise dhe konsiston ne interesin per te
marre nga gjykata vendimin e kerkuar. Ai
eshte nje interes procedural dhe lind nga nevoja per te mbrojtur interesin
material
Legjitimiteti per te vepruar –
nenkupton percaktimin e personit te cilit i perket interesi per te ngritur
padine dhe personit kundrejt te cilit duh et te ngrihet padia.
Elementet e permbajtjes se padise
Elementet e permbajtjes ose kushtet
formale te padise jane parashikuar shprehimisht nga K.Pr.C kur thote:
Kerkesepadia shkruhet ne gjuhen
shqipe dhe duhet te permbaje:
gjykaten para se ciles paraqitet
kerkesa
emerin, atesine,
mbiemri,vendbanimin ose vendqendrimin e paditesit, e te paditurit dhe te
personave qe perkatesisht i perfaqesojne ata, kur ka te tille
percaktimin e objektit te
kerkesepadise
tregimin e fakteve, rrethanave,
dokumenteve, mjeteve te tjera provuese dhe te se drejtes mbi te cilat
mbeshtetet kerkesepadia
kerkimin e paditesit
vleften e padise, ne rast se
objekti i saj eshte i vleresueshem
Padia si e drejte per nje gjykim
Padia eshte e drejta e personit qe
ben pretendimin, per tu degjuar mbi themelin e ketij pretendimi, ne menyre qe
gjykata te shpalle ate sit e bazuar ose jo, duke iu siguruar pales kundershtaree
drejta per tu mbrojtur duke ngritur prapesimembi themelin dhe bazueshmerine ne
ligj te pretendimit te ngritur nga paditesi.
Padia, Prapesimi, Kunderpadia
Prapesimi - eshte pohimi dhe provimi nga ana e pales se
paditur te nje fakti shues ose ndryshues per te arritur rrezimin e pjesshme ose
te plote te padise. Pra prapesimi eshte nje mjet procedural qe i njihet te
paditurit me qellim qe ai te mbroje te drejtat dhe pretendimet e tij gjate
gjykimit duke mos kaluar kufijte e padise.
Kunderpadia – eshte padia qe i
padituri mund te ngreje ne nje gjykim kunder paditesit, me qellim qe gjykata te
vendose per kunderpadine njekohesisht me padine. Pra kunderpadia eshte nje mjet procedural ne
duart e paditesit me qellim qe ai te mbroje te drejtat dhe pretendimet e tij
gjate gjykimit, e cila del jashte kufijve te padise.
Klasifikimi i padive
Klasifikimi i padive behet ne baze
te kritereve te ndryshme:
Sipas te drejtave qe ato mbrojne:
Padi reale
Padi personale
Sipas te mires materiale te ciles i
referohen:
Padi qe kane per object sende te
luajtshme
Padi qe kane per object sende te
paluajtshme
Sipas llojit te kekrimit te padise:
Padia per te kerkuar rivendosjen e
nje te drejte ose interesi te ligjshem qe eshte shkelur.
Padia per vertetimin e qenies ose
mosqenies se nje m.j ose ten je te drejte
Padia per njohjen e vertetesise ose
pavertetesise se nje dokumenti me pasoja juridike per paditesin.
Identifikimi i padive
Elemnetet kryesore per
identifikimin e padive jane:
Palet (paditesi dhe i padituri) -
pra subjekti aktiv (ai qe e ngre padine) dhe subjekti pasiv (ai ndaj te cilit
ngrihet padia).
Shkaku i padise - eshte fakti
juridik qe paditesi e vendos ne themel te pretendimit te tij, nga ku buron e
drejta qe ai pretendon se i eshte shkelur.
Objekti i padise - eshte ajo qe
kerkohet nga gjykata dhe individualizohet me llojin e vendimit qe kerkohet apo
me te miren materiale te ciles i referohet vendimi.
Bashkimi i padive
Kur flasim per bashkim te padive
kemi parasysh 2 raste:
Bashkimi subjektiv – bashkim i dy
ose me shume kerkimeve objektivisht te ndryshme te parashtruara ne nje kerkese
padi, por qe jane ngritur midis personave te njejte.
Bashkimi objektiv - dy padi jane te lidhura kur kane te perbashket
njerin ose te dy elementet objective (shkakun dhe objektin). Keto padi mund te
ngrihen bashkarisht ne nje process te vetem edhe pse subjektet jane te
ndryshme, ose mund t ebashkohen nese jane ngritur vec e vec.
Konkurimi i padive
Dy te drejta jane konkuruese kur
jane te lidhura midis tyre nga pikepamja funksionale, ne menyre qe permbushja e
njeres prej tyre shuan edhe te drejten tjeter. Ne kete rast te drejtave
konkuruese ju korrespondojne edhe padite konkuruese. Konkurimi mund te jete:
Objektiv - ku identiteti i personave dhe i objektit i
korrespondon shkaqeve te ndryshme.
Subjektiv – ne te cilin subjekteve
te ndryshme I takojne padi te ndryshme, objektivisht te njejta per nga shkaku
dhe objekti.