Tema: Ngritja e aktakuzes dhe konfirmimi I aktakuzes
Procedura
paraprake, hetimi, ngritja e aktakuzes dhekonfirmimi I aktakuzes. Informimi i
prokuroritn Ngritja
e kallzimit penaln
Informimi per ekzistimin e vepres penale. 1.Procedura paraprake perfshine keto
veprime:
Ngritja e kallzimit penalKallzimi penal, eshte akt
akuzues te cilin e perpilon policia e i cili eshte manifestim i veprimtarise se
saj ne procesin e zbulimit te veprave penale, gjetjes se kryesit te asaj vepre
dhe sigurimin e provave te cilat i referohen rastit penal konkret.Kallzim penal
paraqesin:1. Policia,2. Qytetaret,3. Organet tjera publike. Kallzimi penal
sipas menyres se kallzimit (me goje, me shkrim).n Kallzim penal
sipas permbajtjes ( te plota, jo te plota),n Kallzim penal
sipas emrit te paraqitur (anonim , me pseudonim etj.),n5. …Llojet e
kallzimit penal:Informimi i prokuroritInformimi i Prokurorit publik behet me
ane te kallzimit penal per vepren penale te caktuar, nga policia, organet
publike apo nga qytetaret.Kallzimi penal i derguar Prokurorit nga policia duhet
t’i kete te bashkangjitura te gjitha provat, informacionet dhe emrin e personit
te dyshuar, si kryes te asaj vepre.…Pas shikimit te kallzimit penal, Prokurori
publik mund te vendose qe :1. ta hedhe kallzimin penal,2. te kerkoje informata
plotesuese,3. te filloje zbatimin e hetimeve apo,4. te ngrite aktakuze. Hetimi
paraqet fazen e pare te procedures penale te cilen e zhvillon Prokurori publik
kunder personit te caktuar per te cilin ekziston dyshimi i arsyeshem se ka
kryer vepren penale e cila ndiqet sipas detyres zyrtare,Hetimi konsiston edhe
ne mbledhjen e provave dhe informatave tjera ne baze te se cilave duhet gjykuar
se a duhet ngritur aktakuza kunder personit te caktuar, per vepren e caktuar
penale, apo te nderpritet procedura, si dhe mbledhja e provave te cilat nuk do
te mund te perseriteshin ne shqyrtimin gjyqesor.
…Zbatues dhe mbikeqyres i hetimeve, sipas Kodit te
Procedures Penale, eshte Prokurori publik.Ne disa raste e hasim edhe policine
gjyqesore, e cila e kryen nje gje te tille me autorizim nga Prokurori
publik.Fillimi I hetimit ,Hetimi fillon menjehere kur Prokurori publik
informohet me kallzim penal, per vepren penale dhe per kete veper plotesohen te
gjitha kushtet e nevojshme per fillimin e hetimit.Nisja e hetimit behet me
aktvendim, te cilin e nxjerr Prokurori publik , konform Kodit te Procedures
penale. provat me informacionin e mbledhur deri ne ate moment.n rrethanat dhe
faktet qe e justifikojne dyshimin e arsyeshem per vepren penale, dhen emertimin
ligjor te vepres penale,n
pershkrimin e vepres e cila tregon elementet e vepres penale,n kohen e
fillimit te hetimit,n
personin kunder te cilit kryhet hetimi,n11.
2.2. Aktvendimi per fillimin e hetimeveAktvendimi percakton: Kohezgjatja e
HetimitSipa Kodit te Procedures Penale, hetimi zakonisht zgjate gjashte muaj,
prej dites kur eshte nxjerre aktvendimi per nje gje te tille.Gjyqtari i
procedures paraprake mund te autorizoje vazhdimin e hetimeve edhe per gjashte
muaj, nese e sheh te arsyeshme dhe nese per veper penale te tille parashihet
denimi me te pakten pese vjet burgim.Ngritja e aktakuzesProkurori publik i
analizon te gjitha te mbledhurat e hetimit dhe ne baze te tyre e ngrit
aktakuzen perkatese.Ne varesi te rendesise se vepres penale dallojme dy lloje
te akteve akuzuese :1. aktakuza, dhe2. propozimakuza. Aktakuza dhe
PropozimakuzaMe nocionin aktakuze duhet kuptuar kerkesen e shkruar dhe te
perpiluar, ne formen e caktuar ligjore te Prokurorit publik nen kushtet e
caktuara me ligj, dhe te demtuarit si padites me qellim te caktimit te
shqyrtimit gjyqesor kunder personit te caktuar si i pandehur per shkak te
vepres se caktuar penale.Propozimakuza eshte akt akuzues, sikurse aktakuza, por
per dallim nga ajo, eshte karakteristike per proceduren e shkurter, e cila
zhvillohet per veper penale per te cilat eshte parapare si denim kryesor gjoba
ose denimi me burgim deri ne tre vjet. Rekomandimin per provat qe duhet
prezantuar ne shqyrtim gjyqesor se bashku me emrat e deshmitareve dhe
eksperteve, shkresat qe duhet lexuar dhe sendet qe duhet marre si prove.n Percaktimin e
gjykates ku do te mbahet shqyrtimi gjyqesor dhen Shpjegimin e
arsyeve per ngritjen e aktakuzes bazuar ne rezultatet e hetimit dhe provat qe
vertetojne faktet kryesoren
Kohen dhe vendin e kryerjes se vepres penale, objektin ne te cilin eshte kryer
dhe mjetin me te cilin eshte kryer vepra penale si dhe rrethanat tjera te
nevojshme per te percaktuar me saktesi vepren penale ;n Emertimin
ligjor te vepres penale duke i’u referuar dispozitave te Kodit te Perkohshem
Penal ;n Te
dhenat nese eshte shqiptuar paraburgimi dhe sa kohe ka zgjatur ose masat e
urdheruara nga kapitulli XXX i ketij Kodi kunder te pandehurit, nese ai ndodhet
ne liri dhe nese ai eshte liruar para ngritjes se aktakuzes, sa eshte mbajtur
ne paraburgim;n Emrin
dhe mbiemrin e te pandehurit dhe te dhenat e tij personale ;n15. 3.2.
Permbajtja e aktakuzesSipas nenit 305, Kpitullit XXXII (32) te Kodit te
Procedures Penale te Kosoves, Aktakuza permban: Te drejte pjesemarrje ka edhe i
demtuari.n
Pjesmarresit ne konfirmimin e aktakuzes jane : gjyqtari, Prokurori publik dhe i
pandehuri.n
Konfirmimi i aktakuzes eshte si te thuash ’’dera’’ e fillimit gjyqesor te
çeshtjes, e cila vie me aktakuze.n16.
4.Konfirmimi i aktakuzes te vazhdoje me seancen e konfirmimit.n te heqe dore
nga seanca per konfirmim dhe te paraqese kundershtim me shkrim kunder aktakuzes
ose pranueshmerise se proves, osen
te heqe dore nga shqyrtimi i aktakuzes dhe provave,n17. …Gjyqtari e
therret seancen e konfirmimit te aktakuzes dhe brenda tete ditesh aktakuza i
dorezohet te pandehurit dhe mbrojtesit te tij, nese ka nje te tille.I
pandehuri, pasi ta marre aktakuzen, i ka keto mundesi: Seanca per konfirmimin e
aktakuzesSeanca per konfirmimin e aktakuzes mbahet sipas orarit te percaktuar
me pare nga gjyqtari, nese nje gje e tille nuk eshte zgjidhur ndryshe me
pare,Aktakuzen, ne seance te pandehurit ia lexon Prokurori publik,I pandehuri mund
te: deklarohet i pafajshem, fajtor per disa pika te aktaktuzes apo ne teresi te
pikave te saj, ose te mos deklarohet fare per aktakuzen.Gjyqtari paraprakisht
gjate seances se konfirmimit mund t’i ndermarre keto aktvendime :1. per hudhjen
e aktakuzes dhe pushimin e procedures penale,2. per shpalljen e gjykates
jokompetente dhe referimin e çeshtjes se tille gjykates kompetente dhe3.
konfirmimin e aktakuzes. nuk ka prova te mjaftueshme qe mbeshtesin dyshimin e
bazuar se i pandehuri ka kryer vepren me te cilen akuzohet .n ka kaluar afati
i parashkrimit, vepra eshte perfshire ne amnisti ose falje apo ekzistojne
rrethana te tjera te cilat e pengojne çeshtjen, osen ekzistojne
rrethana te cilat e perjashtojne pergjegjesine penale,n vepra me te
cilen akuzohet nuk perben veper penale,n20.
4.2. Hudhja e aktakuzesHudhja e aktakuzes dhe pushimi i procedures penale behet
me aktvendim nga gjyqtari i çeshtjes, kur ai çmon se Shpallja e gjykates
jokompetenteShpallja e gjykates jokompetente behet nga gjyqtari me aktvendim per
shpallje te gjykates jokompetente dhe kete çeshtje ia dergon gjykates
kompetente, gjithmone kur gjyqtari konstaton se vepra penale ne aktakuze eshte
ne kompetence te nje gjykate tjeter.Konfirmimi i aktakuzesKonfirmimi i
aktakuzes behet me aktvendim nga gjyqtari i çeshtjes, kur ai çmon se nuk
ekziston asnje rrethane, me te cilen do ta hudhte poshte aktakuzen dhe ta
pushonte proceduren penale apo jokompetencen e gjykates. Forma e prere e
aktakuzesAktakuza merr formen e prere:1) Ne diten kur aktvendimi mbi aktakuzen
merr forme te prere ne pajtim me nenin 316 te ketij Kodi, ose2) Ne diten kur
aktvendimi nga neni 310 paragrafi 2 ose neni 311 paragrafi 2 i ketij Kodi merr
formen te prere, nese gjyqtari nuk vepron ne pajtim me nenin 312 te ketij
Kodi.Pra,aktakuza merr formen e prere, kur gjyqatri merr aktvendim se nuk
ekziston asnje rrethane e cila do ta perjashtonte konfirmimin e aktakuzes, dhe
kur i pandehuri permes aktdoreheqjes vendos te terhiqet nga seanca per
konfirmimin e aktakuzes dhe kur gjyqtari me aktvendim vendos te konfirmohet
aktakuza dhe te pranohen provat.
…Pasi aktakuza merr formen e prere, gjyqtari
menjehere ia dergon aktakuzen dhe lenden penale kryetarit te trupit gjykues dhe
pastaj fillon procedura gjyqesore.