%2B-%2BCopy.jpg)
Monumentet e kulturës së një qyteti e kombi janë simbole të
rëndësishme që tregojnë vlerat materiale, shpirtërore dhe zhvillimin në shekuj
dhe vite. Monumentet e kulturës jo vetëm në perëndim, por edhe në vendet
ish-komuniste kanë LEXO ME SHUME....patur dhe vazhdojnë të kenë një vëmendje të veçantë. Të gjithëve që na ka rënë rasti të vizitojmë vende të ndryshme të kontinentit tonë, dhe “shkrihemi” duke treguar një foto të bërë në këto monumente.
Mezi
presim të bëjmë dhe publikojmë një foto, tashti në FB., për t’u treguar të
gjithëve se kemi qenë në “filan” vend apo në "filan" monument të
kulturës europiane. Po përse nuk duhet që këto institucione shpirtërore dhe
materiale të një kombi të mos marrin vendin që ju takon edhe tek ne, të bëhen
të vlefshëm deri të shenjta për të gjithë ne?! Zhvillimet sociale dhe urbane
mbas viteve ‘90-të, zhvillimi dhe “nënvleftësimi” i këtyre monumenteve mund të
takohet edhe në vende të tjera ish-komuniste por tek ne, në këto vite pati
përmasa alarmante duke i kthyer biles edhe në “kioska” rakie e qoftesh dhe duke
u marrë me to gjithkush qoftë edhe pa një formim dhe edukim në këtë fushë.
Këto monumente shpesh u trajtuan si të “njerkës”, e në fakt janë
tonat. Urbanizmi dhe krijimi i “monumenteve” shumë urbane personale, shtëpi
banimi shpesh pa asnjë projekt dhe hapsira të tjera urbane, nuk i zëvendëson
vlerat e vërteta materiale dhe shpirtërore të një qyteti ose një kulture të
caktuar. Shpirti urban dhe urbanizimi material dhe shpirtërorë, nuk takohet
vetëm në vendet e ish-komuniste. Ky koncept për urbanistikën dhe mënyrën e
jetesës gati zuri vend edhe në perëndim. Por studjuesit dhe specialistët e
zhvillimeve sociale dhe urbane përpiqen gjithnjë e më shumë të ruajnë traditën
dhe monumentet e saj urbane materiale dhe shpirtërore territoret e tyre me të
gjitha vlerat kulturore e shpirtërore.
Në këtë ligj, termat e mëposhtëm kanë këto kuptime :
“Ansambël arkitekturor” është tërësia e një numri ndërtesash, të
cilat i lidh një koncept i njëjtë krijues.
“Ansambël historik” është bashkësia e vlerave
urbanistiko-arkitektonike me vlera historike.
“Ansambël muzeal” është bashkësia e vlerave
urbanistiko-arkitektonike që mbrohet nga shteti.
“Ansambël urban” është bashkësia e vlerave urbanistiko-arkitektonike
me një qendër qytetare, e cila mund të formohet prej një ose disa pjesëve të
një zone banimi.
“Ansambël urbanistik, arkitektonik, tradicional” është tërësia
urbanistiko-arkitektonike e një qendre të banuar, e formuluar sipas kritereve
kompozicionale të së kaluarës.
“Arkitekturë tradicionale” është arkitektura e së kaluarës me zbatim
kohor relativisht të gjërë.
7.“Dëmtim” është ndërhyrja në dëm të pasurisë kulturore, materiale
ose jomateriale, që cënon funksionin ose pamjen origjinale të këtyre pasurive. LEXO ME SHUME....
