NA NDIQNI - SHPERNAJE NE PROFIL
Sharl Kulon (1736-1806)
Sharl Kulon ka shpikur një pajisje të quajtur peshorja me perdredhje, që e lejoi atë për të matur ngarkesa shumë të vogla elektrike dhe te eksperimentonte terheqjen apo shtyrjen dy trupave të ngarkuara.Rezultetet e arritura ben qe ai te formulonte ligjin themelor te elektrostatikes I cili quhet
LEXO ME SHUME...
Ligji I Kulonit .
Kulon ishte një francez i lindur më 14 qershor, 1736.Te dyja anët e familjes së tij ishin të rrespektuar a dhe të pasura, e cila lejoi Kulonin për t'u rritur si një fëmijë i privilegjuar me një arsim të shkëlqyer. Ai mori pjesë në Kolegjin Mazarin në Paris por me pas per shkak te problemeve financiar te familjes u vendos ne Montpelier. Edhe pse nëna e tij mbeti në Paris, Kuloni zgjodhi të shkonte me babain e tij. Ndërkohë që jetonin në Montpelier, Kuloni frekuentoi Akademinë e Shkencave duke u fokusuar në astronomi dhe matematikë.
Kur interesat e tij u kthyen në inxhinieri, Kuloni vendosi të kthehet në Paris për një kohë të shkurtër, ku deshironte hyrjen në Shkollën Mbretërore të Inxhinierisë. Në 1760 ai filloi studimet e tij zyrtare në institucion, dhe I përfundoi dy vjet më vonë. Pas diplomimit, ai filloi një karrierë të gjatë brenda Trupave të Inxhinierisë Ushtarake. Detyrat e tij e detyruan atë për të bërë disa lëvizje ne dekadat e mëvonshme. Gjatë qendrimit në West Indies ai e la shëndetin e tij në një gjendje të përkeqësuar dhe kurrë nuk u shërua plotësisht, madje edhe pas kthimit të tij në Francë në fillim të vitit 1770.
Puna e tij duke përfshirë inxhinierine dhe mekanikën mbeshtetej ne një bazë të fortë mbi të cilin janë ndërtuar përpjekjet e tij teorike. Ai paraqiti traktat e tij të para në Akademinë e Shkencave në Paris në vitin 1773, dhe me pas paraqiti tema nga zgjidhjet matematikore të problemeve inxhinierike në studimet e fërkimit, elasticitet, energjisë elektrike dhe magnetizëm. Në 1777 Kulonit iu dha një pjesë të çmimin e madh të Akademisë për busulln magnetike, i cili përfshinte një përshkrim të hershme të peshores me perdredhje. Në 1781 ai ishte përfituesi i vetëm i çmimit për një ekzaminim novator të fërkimit.
Kuloni botoi një seri të dokumenteve të rëndësishme të energjisë elektrike dhe magnetizmit në fund të 1780. Njëri ishte një diskutim të plotë i eksperimenteve Kulonit me forcat elektrostatike dhe tjetra ishte përshkrim i ligjit te inversit .I ngjashëm me ligjin e inversit te Isak Njutonit , ligji i Kulonit thekson se forca elektrike në mes të objekteve të ngarkuara varet nga distanca në mes të objekteve. Forca bashkevepruese në mes të dy objekteve zvogëlohet me katrorin e distancës midis tyre. Dallimi kryesor në mes të ligjit të gravitetit dhe fuqise elektrike është se gravitacioni ndikohet nga masa e objekteve, ndërsa ligji i Kulonit varet nga ngarkesa elektrike e objekteve të përfshira. Kur objektet në fjalë janë te ngarkuar te dy pozitivisht ose të dy negativisht ,ato shtyhen, ndersa forcat tërheqëse të lindin në mes objekteve që mbante ngarkesa të kundërta.
Fillimi i Revolucionit Francez ndikoi te Kuloni, ashtu si më banorët e tjere te Francës. Ndryshimet nxiten Kulonin qe te linte Parisin dhe te vendosej per nje jete të qetë në qytetin e Blous, ku ai mund të kryente studimet e tij shkencore . Për shkak të tërheqjes së tij nga Trupat Inxhinierike dhe shpërbërjes së shumë prej komiteteve dhe organizatave te të cilat ai përkiste, Kuloni kishte kohë të mjaftueshme për të hulumtuar një shumëllojshmëri të gjerë temash, por arritjet e tij më të gjata jane në fushën e energjisë elektrike dhe magnetizëm.
Në vitet e mevoneshme, Kuloni u kthye në Paris, u bë një nga anëtarët e parë të Institutit Kombëtar Francez të sapo formuar, dhe pranoi një takim si Inspektor i Udhëzimit Publik.Perkeqesimi I shëndetit te tij u rrit më keq, duke çuar në vdekjen e tij më 23 gusht te vitit 1806. Pas vdekjes ai u nderua me miratimin e një njësie të ngarkuar elektrike ne SI që mban emrin e tij.Kuloni(C) është I barabartë me ngarkesen e transferuar nga rryma prej 1 amper në 1 sekondë.
LEXO ME SHUME...
NA NDIQNI - SHPERNAJE NE PROFIL
