Zemra dhe Enët e
Gjakut
Sistemin e organevetë qarkullimit të gjakut e përbëjnë Zemra dhe Enët e Gjakut. Ne pa Zemrën dhe
Enët e Gjakut kurr nuk do të ishim gjallë, do të ishim tmerrësisht të vdekur.
Tek një lloj i
Bretkocës në dimër ajo ngrinë dhe zemra i pushon , por nuk
ngordh, sepse qelizat nuk janë ngrirë, dhe kur vinte pranvera akulli shkrihej
dhe qelizat u shumojshin dhe pastaj ia fillon ti rreh zemra, (sikur të ket rënë
në një gjumë shumë të thellë gjat gjithë dimrit). Por tek ne e kemi ndryshe
sepse ne nuk mund të na ndodh ky proces sepse po na pushoj zerma edhe
organizmat e tjerë ne jemi të vdekur. Enët e Gjakut janë ato të cila zemra i
pompon dhe ndodhen në trupin e njeriut.
Zemra
Motori, pompa ose
forca që e udhëheq këtë sistem është ZEMRA. Ajo peshon rreth 300 gr ka
madhësinë e një grushti dhe është tepër e fuqishme. Zemra duhet të dërgojë
gjakun me presion të lartë në të gjithë trupin njëkohësishtë duhet
ta dërgojë edhe në mushkëri por me një presion më të vogël. Kjo punë që
zemra është e aftë të kryej e të bëjë të gjithë sistemin e qakullimit të gjakut
të përkryer. Zemra është organi më i rëndësishë i çdo gjallese që
ekziston. Zemra është e vendosur brenda në anën e majtë të brinjëve. Ajo e ka
për detyrë të pompoj gjakun tonë nëpër trup. Numri i rrahjeve për një vit është 36.000.000 kurse për 70 vjet është
3.000.000.000.
Pjesët e jashtme të
zemrës
Zemra dhe Enët e Gjakut
Sistemin e organeve
të qarkullimit të gjakut e përbëjnë Zemra dhe Enët e Gjakut. Ne pa Zemrën dhe
Enët e Gjakut kurr nuk do të ishim gjallë, do të ishim tmerrësisht të vdekur.
Tek një lloj i Bretkocës në dimër ajo ngrinë dhe zemra i pushon , por nuk
ngordh, sepse qelizat nuk janë ngrirë, dhe kur vinte pranvera akulli shkrihej
dhe qelizat u shumojshin dhe pastaj ia fillon ti rreh zemra, (sikur të ket rënë
në një gjumë shumë të thellë gjat gjithë dimrit). Por tek ne e kemi ndryshe
sepse ne nuk mund të na ndodh ky proces sepse po na pushoj zerma edhe
organizmat e tjerë ne jemi të vdekur. Enët e Gjakut janë ato të cila zemra i
pompon dhe ndodhen në trupin e njeriut.
Zemra
Motori, pompa ose forca që e udhëheq këtë
sistem është ZEMRA. Ajo peshon rreth 300 gr ka madhësinë e një grushti dhe
është tepër e fuqishme. Zemra duhet të dërgojë gjakun me presion të lartë në të
gjithë trupin njëkohësishtë duhet ta dërgojë edhe në mushkëri por me
një presion më të vogël. Kjo punë që zemra është e aftë të kryej e të bëjë të
gjithë sistemin e qakullimit të gjakut të përkryer. Zemra është organi më
i rëndësishë i çdo gjallese që ekziston. Zemra është e vendosur brenda në anën
e majtë të brinjëve. Ajo e ka për detyrë të pompoj gjakun tonë nëpër trup.
Numri i rrahjeve për një vit është 36.000.000 kurse për 70 vjet është
3.000.000.000.
Pjesët e jashtme të zemrës
Zemra + Zemra përbëhet nga tri shtresa: e
brendshme(endokardi), e mesme(miokardi) dhe e zgavruar.Me anë të një muri.
Zemra ndahet në anën e majtë dhe të djathtë. Si ana e majtë, ashtu edhe ajo e
djathtë e zemrës është ndarë në dy pjesë, një barkushe(ventrikul), dhe një
veshës(atrium). Ndërmjet veshëzave dhe barkusheve gjendet vendkalimet të cilat
mund të hapen dhe të mbyllen në saje të prezencës së valvulave, të cilat si
ventil e lëshojnë gjakun vetëm në një drejtim. Gjaku hyn në zemër në veshëza,
kurse del prej zemrës nga barkushat.
Pjesët e brendshme të zemrës
Enët e Gjakut Enë gjaku (latinisht Vas sanguineum) quhet një
strukturë në formë gypi në të cilën qarkullon gjaku. Të gjitha enët e gjakut së
bashku formojnë Sistemin e qarkullimit të gjakut. Në kushte normale enët e
gjakut e transportojnë gjakun prej zemrës në periferi dhe e kthejnë atë përsëri
në zemër. Enët e gjakut janë të shpërndara në të gjithë trupin e njeriut. Në enët
e Gjakut bëjnë pjesë venat, arteriet dhe kapilarët.. Muri i enëve të gjakut
përbëhet prej tre shtresave: 1. Tunica externa (Adventia) 2. Tunica media 3.
Tunica interna (Intima) Arteria më e madhe është Aorta. Qarkullimin e gjakut
nëpër vena e mundësojnë valvulat dhe muskujt skeletorë.
Qarkullimi i Gjakut nëpër vena
Shtresat e murit të enëve të gjakut
Arteria Arteria (nga greqishtja αρτηρία)
është një enë gjaku nëpërmjet së cilës gjaku largohet prej zemrës. Arteriet
sipas rregullës e transportojnë gjakun e oksigjenuar, përveq arterieve
pulmonale të cilat transportojnë gjak të paoksigjenuar. Arteria më e madhe në
trupin e njeriut është Aorta me diametrin prej rreth 3 cm. Arteriet ndahen në
dy lloje, Llojet e arterieve janë: • Tipi muskulor – ndodhen relativisht larg
zemrës dhe janë formuese të tensionit. • Tipi elastik – ndodhen pranë zemrës.
Arteria
Vendet e Arterieve në trup
Kapilarët Kapilarët (latinisht
capillus) janë enët më të vogla të gjakut. Funksioni i tyre është shkëmbimi i lëndëve, lëvizja
e lëndëve midis enëve të gjakut dhe indeve. Që të kryejnë këtë punë, sipërfaqja
totale e gjithë kapilarëve është shumë e madhe (sipërfaqja e madhe lehtëson
difuzionin).
Kapilarët
Vena Venat (latinisht e njojta (vena)) janë enë
gjaku, të cilat e transportojnë gjakun në drejtim të zemrës. Ato transportojnë
gjak të paoksigjenuar në përjashtim të venave pulmonale të cilat transportojnë
gjakun e oksigjenuar. Gjaku i oksigjenuar e ka ngjyrën e kuqe, kurse ai i
paoksigjenuar e ka ngjyrën e kaltër. Për këtë arsye shkëlqejnë venat e lëkurës
në ngjyrë të kaltër. Venat e kanë ndërtimin tipik të enëve të gjakut me tri
shtresa: 1.Tunica interna (Intima) 2.Tunica media 3.Tunica externa (Adventia)
Për krahasim nga arteriet venat kanë vela, të cilat e detyrojnë gjakun të
lëvizë në drejtim të zemrës dhe të mos largohet prej saj.