OBJEKTIVAT
1) STRUKTURA E VIRUSIT HIV
2)RRUGET E INFEKTIMIT
3)SHENJAT DALLUESE
5)CILI ESHTE QENDRIMI JUAJ
NE QOFTE SE NJE I AFERT ESHTE
PREKUR ME SIDA
6)REKOMANDIMET
•Duke pasur marredhenie seksuale vaginale dhe anale pa perdorim te kondomit me dikend qe eshte i/e infektuar me HIV
•Duke marre droge me pajisje te injeksioneve qe eshte e kontaminuar me gjak te infektuar
•Foshnjet gjate shtatezanise nga nenat e infektuara me HIV, gjate lindjes apo ushqimit me gji.
•Me injeksion apo transfuzionit me gjak nga personi i infektuar
HIV nuk ngjitet nga kontaktet sociale ditore si:
•puthjeve ne faqe, prekjeve, perqafimeve, takimi me duar
•larja ne pishine, nga nevojtoret, enet, luget/pirunet apo ushimet qe pregaditen nga personi i infektuar me HIV
•kollitja, teshja apo lotet, kafshimet e insekteve apo kafsheve.
Marredheniet seksuale
Ju mund te infektoheni me HIV dhe infektime te tjera seksuale nese keni marredhenie seksuale vaginale apo anale pa perdor kondom me dikend qe eshte i infektuar. Kondomi ju jap mbrojtje efektive kunder HIV nese keni marredhenie seksuale. Kondomat poashtu mund te ju mbrojne kunder infektimeve te tjera seksuale po ashtu edhe shtatezanive te padashura.
Droga
Ju mund te infektoheni me HIV dhe me viruse te tjera te gjakut si Hepatitin C nese merrni drog dhe i ndani gjileperat dhe shiringat me te tjeret. Nese merrni droge perdorni gjilpere dhe shiringe te paperdoruar çdo here dhe mos i ndani me te tjeret.
Shtatezania
Nese jeni shtatezane dhe jeni te infektuar me HIV, kujdesi i pershtatshem para, gjate dhe pas lindjes mund te zvogeloje rrezikun e transmetimit te HIV ne femijen tuaj 20 perqind ne deri ne nje perqind. Per ta zvogeluar mundesin e transmetimit te HIV ju mund te:
•merrni tretman me medikamente kunder HIV gjate shtatezanise
•Lindni foshnjen me operacion
•ta ushqeni femijen me shishe nese eshte e mundhsme sepse eshte e vertetuar qe ka mundsi 10 perqind qe HIV mund te kaloje nga qumshti i nenes
Dhenja dhe marrja e gjakut
Dhenja e gjakut ne Britani te Madhe eshte e sigurt. Te gjitha pajisjet jane te sterilizuara dhe perdoren vetem njehere. Te gjitha prodhimet, organet dhe indet per transplantim analizohen per antitrupat e HIV. Prodhimet e gjakut poashtu trajtohen nxehesitje per te shkatruar HIV. Keshtu qe tani per tani rreziku per tu infektuar nga HIV nga transfuzioni i gjakut ne Britani te Madhe eshte i paperfillshem.
Sida ne SHQIPERI : 15 Raste të Reja në 4 Muaj
TIRANE - Janë plot 15 persona, të cilët i janë shtuar listës së gjatë të të prekurve nga HIV/AIDS. Sipas specialistit të epidemiologjisë në Institutin e Shëndetit Publik, Klodian Rrjepaj, gjatë muajve të parë të 2008-ës janë paraqitur në laboratorët e ISHP-së me dhjetëra të interesuar, të cilët u janë nënshtruar analizave për të zbuluar nëse janë prekur apo jo nga virusi vdekjeprurës.
Infeksioni
Po vjen gjithmonë në rritje numri i persona të cilëve konfirmohen si të prekur nga virusi i HIV/AIDS. Sipas specialistëve të Institutit të Shëndetit Publik, për këtë vit janë konfirmuar si mbartës të këtij virusi plot 15 veta, duke e çuar numrin total të të infektuarve në 266, pasi në fund të 2007-ës u raportuan zyrtarisht 251 raste.
“Për 2008-ën janë konfirmuar 15 raste të reja si mbartës të virusit HIV/AIDS, - ka deklaruar specialisti Klodian Rrjepaj. – Në fakt ky numër është i njëjtë me atë të një viti më parë, ku numri total i të prekurve nga ky virus shkoi në 42”. Ai ka sqaruar se shumica e rasteve të të prekurve nga ky virus janë zbuluar rastësisht, ashtu siç ka një kategori tjetër, të cilët bëjnë një jetë me sjellje të rrezikshme dhe i drejtohen laboratorit vullnetarisht.
Specialistët e ISHP-së konfirmojnë se numri dhe harta e të prekurve nga virusi vdekjeprurës jo vetëm që është zgjeruar, por edhe ka ardhur duke u rritur. Ata e argumentojnë këtë fakt jo vetëm me sensibilizimin më të madh të personave ndaj sjelljeve të rrezikshme, por edhe me faktin se tashmë infeksioni qarkullon brenda për brenda Shqipërisë dhe nuk importohet nga jashtë.
Personat e infektuar me HIV, mund te mos kene fare shenja dhe te bejne nje jete normale per vite te tera, pa ditur edhe vete qe jane te infektuar. Megjithate, semundje ndahet ne disa faza, por nuk ka kufi te qarta midis ketyre fazave.
Periudha e infeksionit fillestar, 3 deri ne 6 jave mbas
hyrjes se infeksionit HIV ne trupin e njeriut, shfaqen disa shenja qe jane te
ngjashme me gripin e zakonshem, si: temperature, ethe, dhimbje koke, dhimbje
fyti, dhimbje muskujsh, zmadhim i gjendrave, lodhje, keputje.
Keto shenja zakonisht zhduken mbas 1 jave apo Brenda muajit
dhe shpesh ngaterrohen me gripin apo infeksione te tjera ose mund te mos vihen
re fare. Kjo quhet periudha e infeksionit fillestar.
Periudha “dritare”- Mbas kalimit te infeksionit fillestar,
personat bejne nje jete normale, ndihen mire dhe nuk kane asnje shenje
dalluese. Megjithate, ne kete periudhe ata jane infektues per te tjeret. Gjate
kesaj periudhe, nese personi i infektuar ben nje test per HIV, testi rezulton
negativ, megjithese ai eshte i infektuaar dhe mund te infektoje te tjeret.
Periudha e qetesise ose asimptomatike- Gjate kesaj periudhe
personat bejne jete normele. Ne varesi te menyre se jeteses qe bejne keto
persona dhe fale zbulimit te medikamenteve antiretrovirale, kjo periudhe mund
te zgjase 10 vjet ose dhe me teper. Kjo periudhe ndryshon nga nje person ne
tjetrin. Tek disa, shenjat mund te shfaqen mba disa muajsh, ndersa tek disa te
tjere shenjat mund te mos shfaqen per vite te tera.
Nese nje person i infektuar respekton nje stil te shendetshem
jetese, kjo peiudhe do te zgjatet mjaft dhe ai apo jo do te beje nje jete me
cilesore. Per kete arsye, eshte i nevojshem zbulimi sa me i hershem I
infeksionit HIV.
Periudhe me shenja (simptomatike) – mbas nje periudhe te gjate shfaqen shenjat e semundjes. Ne kete periudhe, njerezit me HIV mund te kene:
Temperature
Djerse naten
Renie ne peshe
Kruarje te trupit
Infeksione nga myku
Gjendra
Diarre
Mungese oreksi
Keputje etj.
Gjate kesaj periudhe, personat HIV pozitive filllojne te
kene infeksione te ndryshme ne organe te ndryshme te cilet jane kercenim per
jeten e ketyre personave. Fillimisht keto infeksione mund te permiresohen me
marrjen e njekimeve. Me kalimin e kohes behet gjithmone e me e veshtire per te
luftuar keto infeksione dheperoni kalon ne fazen e AIDS.
Faza AIDS- nje person quhet qe ka AIDS kur sistemi i
tij mbrojtes nga infeksioni, eshte aq i dobet sa nuk mund te luftoje semundjet.
Shenjat me te rendesishme ne kete faze jane:
Temperature e vazhdueshme
Djerse te shumta naten
Diarre e vazhdueshme dhe qe nuk i bindet meedikamenteve
Humbje shume e madhe ne peshe
Dobesi e theksuar
Myk i shprehur ne gojje apo ne vagine
Humbje te vullnetit
Renie te kujteses
Depresion
Tuberkuloz
Infeksione te tjera.
Kjo faze mund te zgjase 18 muaj deri ne 2 vjet. Por ne
pegjithesi ne kete faze peronat vdesin per shkak te ketyre infeksioneve.
