C’eshtë motivimi?
Motivimi është gjendje e brendshme që gjallëron, drejton
dhe mbeshtet sjelljen.
Studimi mbi motivimin përqndrohet në mënyrën se si njerëzit
ndërmarrin veprime të drejtuara drejt qëllimeve specifike sa kohë u duhet te ingranohen
në veprimtari, sa intensivist janë të përfshirë në
veprimtari, sa këmbëngulës janë në përpjekjet e tyre për
të arritur qëllimet dhe cfarë mendojnë e ndiejnë gjatë këtij procesi.
Cili eshte ndryshimi
midis motivimit të brendshëm dhe të jashtëm?
Motivimi i brendshë eshte prirja e natyrshme per te
kerkuar e per te mposhtur sfida, ndersa ndjekim interesat vetjake dhe ushtrojme
aftësitë tona motivim është të bësh dicka kur nuk je i
detyruar ta besh. Motivimi i brendshëm mbështetet në faktorë që nuk lidhen me vetë
veprimtarinë. Ne të vërtetë, ne nuk jemi të interesuar për veprimtarinë për hir
të saj; na interëson vetëm ajo se cfa'rë do të përfitojmë prej
saj.
Si lidhet
vatra e shkakësisë me motivimin? Ndryshimi
thelbësor midis motivimit të brendshëm e te jashtëm është
arsyeja
e njeriut për të vepruar, domethënë, nëse vatra e shkakësisë
për
veprim është brenda apo jashtë personit. Në qoftë se
vatra eshtë e
brendshme, motivimi është i brendshëm; nëse vatra është e
jashtme, motivimi eshtë i jashtëm. Ne shumicën e rasteve, motivimi ka elemente
të të dyjave. Në të vërtetë, motivimi i brendshëm dhe i jashtëm mund të jetë i përbërë prej dy prirjesh
të ndara — të dyja mund të veprojnë në të njëjtën kohë, në një situate të dhënë.
Ciliët janë faktorfit
kyc në motivim sipas nje pikëpamjeje bihejvioriste? Humaniste? Konjitive? Sociokonjitive?
Sociokulturore? Bihejvioristët
priren të theksojnë motivimin e jashtëm të shkaktuar nga nxitësit, shpërblimet
dhe ndëshkimi. Pikëpamiet humaniste
theksojnë motivimin e brendshëm të krijuar nga nevoja per zhvillim vetjak,
përmbushje vetjake dhe vetëvendosje. Pikepamjet konjitive theksojne kërkimin
aktiv të njeriut për domethënie, kuptim e zotësi dhe fuqine e atribuimeve dhe
të interpretimeve nga ana e tij. Teoritë
sociokonitive marrin në konsideratë si interesimin e bihejvioristëve per
pasojat e sjelljes, ashtu edhe interesin e knjitivistëve për efektin e besimeve
dhe të pritshmërive individuale. Shumë Shpjegime
sociokonjitive me
ndikim të madh në motivim mund të karakterizohen si teori te
pritshmerise X vlerë . Pikëpamjet sociokulturore theksojne pjesëmarrjen
legjitime të angazhuar dhe identitetin brenda një bashkësie.
C’jan teoritë e pritshmërisfi X vlerë? Teoritë e
pritshmërisë X vlerë sugjerojnë se motivimi për të arritur një qëllim, ështe
produkt i pritshmërive tona per sukses dhe i vlerës që ka qëllimi për ne. Në qoftë
se njëri syresh është zero, motivimi ynë është gjithashtu zero.
C’ështe pjesëmarrja legjitime periferike? Pjesëmarrje legjitime periferike do të
thotë që fillestarët të jenë
vërtet të përfshirë në punën e grupit, edhe sikur aftësitë e tyre të jenë të
pazhvilluara dhe kontributet e tyre të vogla. Identitetet e mësuesit të ri dhe
të ekspertit janë të lidhura me pjesëmarrjen e tyre në komunitet. Ata motivohen
të mësojnë vlerat dhe praktikat e komunitetit, për të ruajtur identitetin e
tyre si anëtarë të komunitetit.
Motivim Një gjendje e brendshme që zgjon, drejton dhe ruan sjelljen.
Motivim i brendshëm Motivim që lidhet me veprimtari që janë shpërblim
në vetvete.
Motivim i jashtëm Motivim i krijuar nga faktorë të jashtëm, si shpërblimet
dhe ndëshkimet.
Vatra e shkaktësise Vendndodhja e brendshme ose e jashtme e shkakut
të sjelljes.
Shperblim Objekt ose ngjarje tërheqëse që jepet si pasojë e
një sjelljeje.
Nxitës Objekt ose ngjarje që inkurajon ose shkurajon sjelljen.
Interpretim humanist Vështrim mbi motivimin që thekson lirinë vetjake,
zgjedhjen, vetëvendosjen dhe përpjekjen për rritjen vetjake.
Teoritë mbi pritshmerinë X vlerë Shpjegime të motivimit që theksojnë
pritshmëritë e individëve për sukses, të ndërthurura me vlerën që ata i vënë qëllimit.
Pikepamje sociokulturore mbi motivimin Këndvështrime që theksojnë pjesëmarrjen,
identitetet dhe marrëdhëniet ndërpersonale brenda bashkësive të praktikës.
Pjesemarrje legjitime periferike Përfshirje e vërtetë në punën e grupit,
edhe pse aftësitë tuaja nuk janë të zhvilluara sa duhet dhe kontributet të
vogia.
Nevojat
Sipas teorisië se Maslout, dallimi i nevojave të
mungeses
nga nevojat e qenies. Maslou ka quajtur nevoja të mungesës katër nevoja
të nivelit me te ulët: mbijetesën, sigurinë, përkatësinë dhe të
vetërespektin. Kur këto nevoja plotësohen, motivimi për
përmbushjen e
tyre bie. Ai ka quajtur nevoja të qenies tri nevoja të nivelit rnë të lartë:
arritjen intelektuale, vlerësimin estetik dhe vetërealizimin. Kur këto
plotësohen, motivimi i njeriut rritet,
duke kërkuar plotësime
të tjera.
Cilat janë
nevojat themelore që ndikojnë në motivim
dhe si ndikon
vetëvendosja në motivim? Teoria e vetëvendosjes sugjeron se motivimi ndikohet
nga nevoja për zotësi, autonomi, kontroll dhe lidhje. Kur nxënësit përjetojnë
ndjenjën e vetëvendosjes, ata janë të motivuar së brendshmi — janë më të interesuar
për punën e tyre, kanë sens më të lartë per verërespektin dhe mesojne me shumë.
A e përjetojnë nxënësit ndjenjën e vetëvendosjes apo jo, varet pjesërisht nga
fakti nëse komunikimi i mësuesit me nxënësit i pajis ata me informacion apo
kërkon t’i vendosë ata nën kontroll. Përvec kësaj, mësuesit duhet të njohin psikologjinë
e nxënësve, të ofrojnë zgjedhje, të sjellin argumente logjike për kufizimet dhe ta trajtojnë performancën e
dobët të nxënësit si problem që duhet zgjidhur dhe jo si objekt per kritikë.
Hierarkia e nevojave Modeli i Maslout për shtatë nivele të nevojave
njerëzore, duke filluar nga kërkesat
elementare fiziologjike deri te
nevoja për vetërealizim.
Vetërealizim Përrnbushja e potencialit që ka njeriu.
Nevoja të mungesës Katër nevoja të nivelit më të ulët, sipas
Maslout, të cilat duhet të plotësohen të parat.
Nevoja të qenies Tri nevoja të nivelit më të lartë, sipas Maslout,
nganjëherë të quajtura edhe nevoja të rritjes.
Nevoja për autonomi Dëshira që veprimet tona të përcaktohen nga vullnetet
tona, jo nga shpërblimet ose trysntë e jashtme.
Teoria e vleresimit konjitiv Teori që sugjeron se ngjarjet ndikojnë në
motivim nëpërmjet perceptimit të tyre nga individi, si kontrolluese të sjelljes
ose si sjellëse të informacionit.
Orientimet drejt qëllimit
C’lloje qëllimesh janë më motivuese? Qëllimet e rritin motivimin, në qofië se janë specifike, relativisht të vështira dhe të mundshme per
t’u arritur në të ardhmen e afërt.
Përshkruani qellimet e zotërimit, të performancës,
të shmangies ndaj puniës dhe qëllimet shoqërore. Qëllimi i zotërimit është synimi për të fituar njohuri dhe zotëruar aftësi, cka i con
nxënësit të kërkojnë sfida dhe
të këmbëngulin kur ndeshin në vështirësi. Qëllimi i performances është synimi
per të marrë nota të mira apo për t’u dukur me i zgjuar ose me i zoti se të
tjerët, ck
i bën nxënësit të
jenë të preokupuar për veten e tyre dhe për faktin se si duken në sytë e të
tjerëve (nxënës të përfshirë nga egoja). Nxenësit mund t’i përqafojnë këto dy
lloje qëllimesh ose t’u shmangen por problemet janë me të mëdha në rastin kur u
shmangen. Një lloj tjetër shmangieje vihet re te nxënësit që i shmangen punës,
të cilët thjesht duan të gjejnë rrugën më të lehtë per ta kapercyer situatën.
Nxënësit me qëllime shoqërore mund të mbështeten ose të pengohen në të nxënët e
tyre, në varësi të qëllimit specifik (p. sh., mund të bëjnë gallatë me shokët ose të nderojnë familjen e
tyre).
Cfarë e bën të efektshëm përcaktimin e qëllimit në
klasë?
Qe përcaktimi i qëllimit
në klasë të jetë i efektshëm, nxënësit kanë nevojë për opinione të sakta rreth
përparimit të tyre drejtqëllimeve dhe duhet t’i pranojnë qëllimet që u janë
caktuar. Përgjithësisht, nxënësit janë më të gatshëm të adoptojnë qëllime që u duken realiste, mesatarisht të vështira,
të kuptimta dhe që për vleren e te cilave u jane dene argumente te shendosha.
